| |
| |
| |
De Heere klaeght over der Ioden huychelerije, vers 1. hartneckigheyt, 3. ende verachtinge sijner voorseggingen, 5, etc. nochtans verschoont hyse om sijnes naems wille, 9. op dat sy hem recht leeren kennen, 12. hy belooft Cores sijnen zegen, 14. ende vermaent de Ioden tot onderhoudinge sijner geboden, met belofte sijnes zegens, 18. ende met belofte van eene gelucksalige verlossinge uyt Babel, 20. gelegentheyt der godtloosen, 22.
| |
1
HOort dit ghy huys Iacobs, die genoemt worden met den name Israëls, ende 1 uyt de wateren Iuda voort gekomen zijn: die daer 2 sweeren by den name des HEEREN, ende 3 vermelden den Godt Israëls, 4 [maer] niet in waerheyt, noch in gerechtigheyt.
| |
2
5 Ia van 6 de heylige stadt worden sy genoemt, ende 7 sy steunen op den Godt Israëls: HEERE der heyrscharen is sijn naem.
| |
3
8 De vorige dingen hebbe ick verkondight 9 van doe af, ende uyt mijnen monde zijn sy voort gekomen, ende ick hebbese doen hooren: Ick hebse snellick gedaen, ende sy zijn gekomen;
| |
4
Om dat ick wist, 10 dat ghy hart zijt, ende uwen necke 11 een yseren zenuwe is, ende u voorhooft 12 koper:
| |
5
Daerom hebbe ick het u van doe af verkondight, eer dan het quam hebbe ick het u doen hooren: op dat ghy niet misschien soudt seggen, 13 Mijn afgodt heeft die dingen gedaen, of mijn gesneden beelt, of 14 mijn gegoten beelt heeftse bevolen.
| |
6
Ghy 15 hebt [het] gehoort, 16 aen- | |
| |
merckt dat alles: sult 17 ghylieden het oock niet 18 verkondigen? van nu af doe ick u 19 nieuwe dingen hooren ende 20 verborgene dingen, ende die ghy niet geweten en hebt.
| |
7
21 Nu zijnse geschapen, ende niet van doe af, ende voor [desen] dagh en hebt ghyse oock niet gehoort: op dat ghy niet misschien seggen en soudt, Siet, ick hebse geweten.
| |
8
Oock en hebt ghyse 22 niet gehoort, oock en hebt ghyse niet geweten, oock van doe af en is uwe oore niet geopent geweest: want ick hebbe geweten, 23 dat ghy gantsch trouwlooslick handelen soudt, ende dat ghy 24 van den buyck af een overtreder 25 genaemt zijt.
| |
9
Om mijns naems wille sal ick mijnen toorn 26 langer uyt stellen, ende a [om] mijnes roems [wille,] sal ick 27 u te goede, [my] 28 bedwingen: op dat ick u niet 29 af en houwe.
| |
10
Siet, ick hebbe u 30 geloutert, doch 31 niet als silver, ick hebbe u 32 gekeurt in den smeltkroes der elende.
| |
11
Om mijnent wille, om mijnent wille sal ick het doen, want hoe soude 33 hy ontheylight worden? ende b ick en sal mijne eere aen geenen anderen geven.
| |
12
Hoort na my, 34 O Iacob, ende ghy 34 Israël mijn geroepene: Ick ben deselve, c ick ben de eerste, oock ben ick de laetste.
| |
13
Oock heeft mijne hant de aerde gegrondet, ende mijne rechterhant heeft de Hemelen 35 met de palme afgemeten: wanneer ickse roepe, 36 staen 37 sy daer te samen.
| |
14
Vergadert u ghy alle, ende hooret, wie 38 onder hen d heeft dese dingen verkondight? de HEERE heeft 39 hem 40 lief, 41 hy sal 42 sijn welbehagen tegen Babel doen, ende 43 sijn arm sal [tegen] de Chaldeen zijn.
| |
15
Ick, Ick hebbe [het] gesproken, oock 44 hebbe ick 45 hem geroepen, Ick sal hem doen komen, ende hy sal voorspoedigh zijn [op] sijnen wegh.
| |
16
46 Nadert ghylieden tot my, hoort dit, 47 Ick en hebbe 48 van den beginne niet in ’t verborgen gesproken, [maer] van dien tijt af 49 dat het geschiet is, ben ick daer: ende nu, de Heere HEERE, ende sijn Geest, 50 heeft my gesonden.
| |
17
Alsoo seyt de HEERE uwe Verlosser de Heylige Israëls: Ick ben de HEERE uwe Godt, die u leert wat nut is, die u leyt op den wegh [dien] ghy gaen moet.
| |
18
e Och dat ghy na mijne geboden geluystert hadt! soo soude 51 uwe vrede geweest [kolom] zijn 52 als een riviere, ende 53 uwe gerechtigheyt 54 als de golven der zee.
| |
19
Oock soude 55 u zaet geweest zijn, 56 als het zant, ende 57 die uyt 58 uwe ingewanden voortkomen, als 59 desselven 60 steenkens: diens name niet en soude worden 61 af gehouwen, noch verdelght van voor mijn aengesichte.
| |
20
f Gaet uyt van Babel, 62 vliedt van de Chaldeen, verkondiget, met de stemme des gejuychs, doet sulcks hooren, brenght het uyt tot aen het eynde der aerde, segget, De HEERE heeft sijnen knecht Iacob 63 verlost.
| |
21
64 Ende, 65 Sy 66 en hadden geenen dorst, [doe] 67 hyse leydde door de woeste plaetsen: 68 hy dede hen water uyt den rotzsteen vlieten: als hy den rotzsteen kloof, soo vloeyden de wateren daer henen.
| |
22
[Maer] 69 de g godtloose en hebben 70 geen vrede, seyt de HEERE.
|
-
1
- D. die uyt de stamme Iuda, als uyt een springhader, gesproten zijt. Siet Deut. cap. 33. vers 28. Psalm 68.27. ende de aent. aldaer.
-
2
- Daer mede betuygende, dat sy den Heere voor den waren Godt kennen. Want eenen rechtmatigen eedt, is Godt tot getuyge aenroepen.
-
3
- T.w. als sy by hem sweeren. Siet Exod. 23.13.
-
4
- Dat is, niet oprechtelick gelijck het de Heere vereyscht, maer huychelisch. siet Ier. 4.2.
-
6
- T.w. Ierusalem. Hebr. de stadt der heyligheyt. D. sy roemen haer, dat sy burgers ende inwoonders der heyliliger stadt van Ierusalem zijn.
-
7
- T.w. soo veel den uyterlicken schijn belanght. Maer of sy schoon met woorden hier van roemen, soo en zijn sy het in der daet niet, maer haer herte is verre van hem.
-
8
- T.w. soo zegeningen, als straffen.
-
9
- T.w. van dier tijt af doe ick u-lieden tot mijn volck hebbe aengenomen, of, van dier tijt af doe ick u uytgeleyt hebbe uyt Egypten, ende dat ick u mijne wet gegeven hebbe, alsoo oock vers 5.
-
10
- Siet de aent. Exod. 32.9. ende 33.3. Deut. 9.13. ende 31.27. ende 32.5.
-
11
- D. soo hart als een yseren senuwe.
-
12
- D. hart ende onbeschaemt.
-
15
- T.w. het gene dat ick te voren verkondight hebbe, ende oock wat daer na geschiet is.
-
16
- Hebr. aenschouvvt, ofte, siet, D. neemt ter herten, betracht wel.
-
17
- Die u beroemt mijn volck te zijn, dat ick verkoren hebbe, op dat ghy als Propheten dese dingen my ter eere soudt verkondigen, T.w. dat ick soo vaderlick ende soo vriendelick met u ben om gegaen.
-
19
- T.w. den ondergangh der Babyloniers, ende uwe verlossinge uyt de Babylonische gevangenisse door Cores.
-
20
- Hebr. verwaerde, bevvaerde.
-
21
- D. ’t is nu eerst door de Propheten geopenbaert, ende aen den dagh gegeven ’t gene dat te voren als verborgen was in mijnen heymelicken raet.
-
22
- T.w. van uwe sterrekijckers ende waerseggers.
-
23
- Hebr. dat ghy trouwlooslick handelende, trouwlooslick handelen soudt, Te weten, aen my.
-
24
- Dat is, van dien tijt af dat ghy ontfangen ende geboren zijt, ende voorder oock van den tijt af, dat ick u geroepen, ende tot mijn volck aengenomen hebbe.
-
25
- Verstaet hier by, Ende ghy zijt het oock in der daet geweest: Of, ghy hebt u alsoo gehouden ende gedragen, datmen u wel met recht alsoo mach noemen.
-
26
- Of, verlangeren, of, vertrecken.
-
27
- Of, uwent halven. And. tegens u.
-
28
- And. verzegelen, D. inhouden, toomen, te rugge houden.
-
29
- Gelijck men eenen boom afhouwt, die men uytroeijen wil.
-
30
- Te weten, door kruys, elende, ende tegenspoet.
-
31
- T.w. niet soo dickwils noch soo nauwe als men het silver loutert, op dat ghy niet heel en vergaet. Of, niet met het silver, D. ick en sal u in den smeltkroes met het silver niet te gelijcke beproeven, gelijck men ’t valsch silver door het goede, in eenen ende den selven smeltkroes te gelijcke beproeft. De sin is, Ick sal u wel met kruys besoecken, maer ick sal het matigen. Siet 1.Petr. 1.7.
-
32
- T.w. als gereynight, geloutert ende uytgelesen gout, of silver, dat in den smelt-oven geloutert is. siet Prov. 17.3. ende 27.21. De sin is, Als ick u door mijne genade soo lange in ’t kruys sal hebben steken laten, tot dat ghy u met ware hertgrondelicke boete tot my bekeert, sal ick u weder weldadigheyt bewijsen.
-
33
- T.w. mijn name, vers 9. ontheylight worden, D. bespot ende gesmaet worden, als of ick niet getrouwelick met mijn volck gehandelt en hadde, maer dat ick het geheelick verlaten hadde, daer ick het doch anders belooft hadde.
-
34
- D. ghy nakomelingen Iacobs, die ick tot mijn volck uytverkoren ende geroepen hebbe.
-
34
- D. ghy nakomelingen Iacobs, die ick tot mijn volck uytverkoren ende geroepen hebbe.
-
c
- Iesa. 41.4. ende 44.6. Apoc. 1.17. ende 22.13.
-
35
- Hebr. gepalmt, of, omspannen. Siet Iesa. 40.12.
-
36
- D. sy verschijnen ende staen stracks veerdigh tot mijnen dienst. Een maniere van spreken genomen van der Koningen ende Princen dienaers. Siet 1.Reg. 10.8. Ofte aldus: als ickse riep, stondense daer te samen, T.w. in de scheppinge.
-
37
- T.w. de hemelen, ende alle creaturen. Siet Psalm 147.4.
-
38
- T.w. de afgoden der Heydenen, van dewelcke mentie gemaeckt is bov. vers 5.
-
40
- T.w. soo verre, dat hy hem sijnen zegen ende voorspoet tegen de Babyloniers geven sal. Siet Iesa. 45.1.
-
42
- T.w. des Heeren welbehagen. De sin is, Cores sal, na des Heeren welbehagen, Babel verstooren, ende de Ioden uyt de Babylonische gevangenisse verlossen.
-
43
- T.w. Godes arm, D. macht: of, sijnen, T.w. Cores arm. And. hoevvel de Chaldeen sijnen arm gevveest zijn. De sin is, Ofschoon Godt de Heere de Chaldeen gebruyckt heeft om sijn volck te kastijden, ende om sijne macht te doen blijcken: Soo sal hyse evenwel, als een roede of slaenden staf verbreken, ende door Cores onderdrucken.
-
44
- D. ick sal hem ter bequamer tijt roepen, want Cores en was doe noch niet geboren als Iesaias dit van hem propheteerde. Siet de aenteeckeninge Iesa. 44. op vers 28.
-
45
- T.w. Cores, als bov. 45.1.
-
46
- Dit spreeckt de Propheet tot de Ioden, haer tot sich roepende, om haer meer ende meer te verstercken ende te bevestigen in’t gene dat hy haer te voren verkondight heeft.
-
47
- Als of de Propheet seyde, Ick en hebbe u-lieden niet verswegen van sulcks als my de Heere bevolen heeft u te verkondigen: maer ick hebbe’t u al t’samen klaerlick ende duydelick te kennen gegeven.
-
49
- D. dat het de Heere my geopenbaert heeft. And. dat het daer gevveest is, ben ick, of, vvas ick, D. ick hebbe met vlijt ende neerstigheyt op mijn prophetisch-ampt gepast. Siet Ies. 21.8.
-
50
- Dewijle ick een Ambassadeur ben van onsen grooten Godt, soo behoorde men my te hooren ende geloove te geven.
-
e
- Deuter. 32.29. Psalm 81.14.
-
51
- D. uwen welstant. Siet Psalm 37. op vers 11.
-
52
- D. overvloedigh, ende altijt duerende, gelijck een riviere altijt vliet.
-
53
- De vrucht uwer gerechtigheyt, T.w. de gelucksalige staet uwer regeeringe, die gevolght soude hebben, indien ghy u ter gerechtigheyt hadt begeven. siet Psa. 24. d’aent. op vers 5.
-
54
- D. overvloedelick, boven maten veel.
-
57
- Dat is, de kinderen die uyt u souden voort komen. siet de aenteeck. Iob 5. op vers 25.
-
60
- And. grof zant, of, keeselingh-steenen.
-
f
- Iesa. 52.11. Ierem. 50.8. ende 51.6, 45. Apoc. 18.4.
-
62
- D. treckt haestelick wech, als ontvluchtende, op dat ghy niet mede ingewickelt en wort in ’t gestrenge oordeel, het welck Godt over de Babyloniers sal brengen. Siet Ier. 51.6. Apoc. 18.4.
-
63
- T.w. uyt de Babylonische gevangenisse, ende uyt andere elende meer.
-
65
- T.w. de Ioden die uyt Babel na Iudeam door de woestijne trecken souden.
-
66
- De Heere heeft eertijts sijn volck met allerley nootdruft versorght, doe hyse door de woestijne na het lant Canaan voerde: Alsoo belooft hier de Heere, dat hy sijn volck oock versorgen soude, als hy het uyt Babel na het Ioodsche lant wederom brengen soude, ende voorts sijne Kercke geestelick verlossen ende saligh maken. Siet bov. 43.19, 20.
-
68
- Siet Exod. 17.6. Num. 20.11. Psalm 105.41.
-
69
- D. de ongeloovige, de afgodendienaers, sy zijn dan Babyloniers, of Ioden.
-
70
- D. geen welvaert, noch na der ziele, noch na den lichame. Siet boven vers 18. ende onder cap. 57. vers 21.
|