| |
| |
| |
Voorder Prophetie van de toekomstige welverdiende schande, ende benauwtheyt der Ioden, soo dooden als levenden, vers 1, etc. verwijt van hare gedurige domme onboetveerdigheyt (met beschaminge door het exempel van onvernuftige beesten) sotten ende valschen roem van wijsheyt, verkeeringe der wet, valsheyt, spottelicke vleyingen, ende onbeschaemtheyt der valsche Propheten ende Priesteren, gemeyne overtredinge, ende afgoderije: welcks alles Godt swaerlick sal straffen door de Babyloniers, 4. waer over de Propheet bitterlick treurt ende weeklaeght, 18.
| |
1
TEr selver tijt, spreeckt de HEERE, sullen 1 sy de beenderen der Koningen van Iuda, ende de beenderen harer Vorsten, ende de beenderen der Priesteren, ende de beenderen der Propheten, ende de beenderen der inwoonderen van Ierusalem, uyt hare graven uythalen.
| |
2
Ende sy sullense uytspreyden voor de sonne, ende voor de mane, ende voor het gantsche heyr des hemels; 2 die sy lief gehadt, ende die sy a gedient, ende die sy na gewandelt, ende die sy 3 gesocht hebben, ende voor dewelcke sy sich neder gebogen hebben: 4 sy en sullen niet versamelt nochte begraven worden; tot mist op den 5 aerdbodem sullense zijn.
| |
3
Ende de doot sal voor het leven 6 verkoren worden, by ’t gantsche overblijfsel der overgeblevenen uyt desen boosen geslachte: in alle de plaetsen der overgeblevenen, daer ickse henen gedreven sal hebben, spreeckt de HEERE der 7 heyrscharen.
| |
4
Seght wijders tot hen; Soo seyt de HEERE: 8 Sal men vallen, ende niet weder opstaen? sal men afkeeren ende niet wederkeeren?
| |
5
Waerom keert [dan] dit volck te Ierusalem af [met] eene 9 altoos-durende af keeringe? sy houden vast aen bedrogh, sy weygeren weder te keeren.
| |
6
Ick hebbe geluystert ende toe gehoort, sy spreken dat niet recht en is, daer en is niemant, die berouw hebbe over sijne boosheyt, seggende, Wat heb ick gedaen? een yeder keert sich om in sijnen loop, gelijck een 10 onbesuyst peert in den strijt.
| |
7
Selfs een oyevaer 11 aen den Hemel, weet sijne gesette tijden, ende een tortelduyve, ende kraen, ende swaluwe, nemen den tijt harer aenkomste waer: maer mijn volck en b weet het 12 recht des HEEREN niet.
| |
8
Hoe segget ghy dan, Wy zijn wijs, ende de wet des HEEREN is by ons? Siet, waerlick, 13 te vergeefs werckt de valsche penne der 14 Schriftgeleerden.
| |
9
De 15 wijse zijn beschaemt, verschrickt, ende gevangen: Siet, sy hebben des HEEREN woort verworpen, 16 wat wijsheyt souden sy dan hebben?
| |
10
Daerom sal ick hare c wijven aen andere geven, hare ackeren aen [andere] besitters: want d van 17 den kleynsten aen tot den grootsten toe e pleeght een yeder van hen gierigheyt: van den Propheet aen tot den Priester toe bedrijft een yeder van hen valsheyt.
| |
11
Ende sy genesen de breucke der dochter mijns volcks op het lichtste, seggende, Vrede, vrede: doch daer en is geen vrede.
| |
12
Zijn sy beschaemt, 18 om dat sy grouwel bedreven hebben? ja sy schamen sich in het minste niet, ende en weten niet schaemroot te worden: daerom sullen sy vallen onder de vallende, ter tijt harer besoeckin- | |
| |
ge sullen sy struyckelen, seyt de HEERE.
| |
13
Ick salse voorseker 19 wech rapen, spreeckt de HEERE: 20 daer en zijn geene druyven aen den f wijnstock, noch geen vijgen aen den g vijgeboom, ja ’t blat is afgevallen; 21 ende 22 [de geboden, die] ick hen gegeven hebbe, die overtreden sy.
| |
14
23 Waerom blijven wy sitten? h versamelt u, ende laet ons in gaen in de 24 vaste steden, ende aldaer 25 stille swijgen: 26 Immers heeft ons de HEERE onse Godt 27 doen stille swijgen, ende ons met i 28 gallewater gedrenckt, om dat wy tegen den HEERE gesondight hebben.
| |
15
k 29 Men wacht na vrede, maer daer en is niet goets: na tijt van 30 genesinge, maer siet, daer is verschrickinge.
| |
16
l Van 31 Dan af wort het gesnuyf 32 sijner peerden gehoort: het gantsche lant beeft, van het geluyt der briesschingen sijner 33 stercken: ende sy komen daer henen, dat sy het lant op eten ende de 34 volheyt van dien, de stadt, ende die daer in woonen.
| |
17
35 Want siet, ick sende 36 slangen, basilisken onder u-lieden, tegen dewelcke geene m 37 besweeringe en is: die sullen u bijten, spreeckt de HEERE.
| |
18
Mijne verquickinge is 38 in droeffenisse: mijn herte is flaeuw in my.
| |
19
Siet, de stemme des geschreys der dochter mijns volcks is 39 uyt seer verren lande: Is dan de HEERE niet te Sion? 40 is haer Koningh niet by haer? 41 Waerom hebben sy my 42 vertoornt met hare gesnedene beelden, met 43 ydelheden der vreemden?
| |
20
De oogst is voorby gegaen, de somer is ten eynde: noch en zijn wy niet verlost.
| |
21
Ick ben 44 gebroken van wegen de 45 breucke der dochter mijns volcks: ick gae in het 46 swart, ontsettinge heeft my aengegrepen.
| |
22
En isser geen n 47 balsem in Gilead? is geen 48 heelmeester aldaer? want, waerom en is de 49 gesontheyt der dochter mijns volcks niet 50 geresen?
|
-
a
- Ierem. 7.18. ende 19.13.
-
4
- De voorseyde beenderen.
-
5
- Hebr. op het aengesichte der aerde, D. op het open lant.
-
6
- D. sy sullen liever wenschen doot te zijn, als te leven. Vergel. Apoc. 9.6.
-
7
- Siet 1.Reg. 18. op vers 15.
-
8
- Hebr. sullen sy, T.w. de menschen, alsoo in’t volgende, sal hy, etc. D. daer en is doch niemant soo onsinnigh, dat hy niet geerne soude willen weder opstaen, als hy gevallen is, ende dat hy niet tot den rechten wegh soude willen keeren, als hy afgedwaelt is.
-
9
- Of, stercke, doordringende, immer voort gaende, on-eyndelicke, eeuwige, D. eene uytermaten hartneckige afkeeringe. Van ’t Hebr. woort siet Psal. 4. op vers 1. ende 13. op vers 2.
-
10
- Dat jaeght, briescht, doorbreeckt, ende over al doorloopt, gelijck een watervloet, waer van het Hebr. woort eygentlick gebruyckt wort: alsoo vergelijckt oock de Heylige Schrift het briesschen des peerts by eenen donder. Iob 39.22.
-
11
- Hebr. in den Hemel, D. in de lucht. of, een oyevaer weet door den Hemel, D. door de gelegentheyt ende veranderinge van lucht. Dese beesten weten door een natuerlick ingeven, dat sy van Godt hebben, wat tot haren besten dient. Vergel. Ies. 1.3.
-
12
- En let niet op het gene haer van God in sijn woort is voor geschreven. And. oordeel, gerichte, ’t welck sy uyt alle tekenen behoorden te mercken, dat Godt voor hadde over hen te laten gaen, soo sy haer niet en bekeerden.
-
13
- Hebr. tot leugen, D. te vergeefs. siet 1.Sam. 25.21. of, tot valsheyt, valschelick.
-
14
- Die de wet recht behoorden te verstaen ende uyt te leggen, gaen om met enckele valsheyt. siet Ezr. 7. op vers 6. Dese woorden worden verscheydentlick overgeset, doch, het komt al op een uyt, T.w. datse te vergeefs veel schreven van des Heeren wet, dewijlse alles tot valsheyt ende leugen misbruyckten, ende in’t minste daer na niet en deden, noch andere leerden doen. Vergelijckt Matth. 23.13. Luce 11.52. Rom. 2.17. etc.
-
15
- De Schriftgeleerde, die haer van wijsheyt valschelick beroemen, als in het voorgaende vers geseyt is. And. hebben [dese] wijse [yemant] beschaemt? zijn [de lieden] verschrickt ende gevangen geworden? T.w. door hare bestraffingen, soo datse van de boosheyt haer souden bekeert hebben?
-
16
- Hebr. vvelcks [dinghs] vvijsheyt.
-
17
- Siet deselve woorden, die hier ende in het volgende tot aen het 13 vers staen, bov. 6. versen 13, 14, 15. uytgenomen eenige veranderinge. Siet de aenteeckeninge aldaer.
-
18
- Ofte, vvanneerse, etc.
-
19
- Van het Hebr. woort siet Ps. 26. op vers 9. Hebr. versamelende sal ickse versamelen. And. verteeren.
-
20
- Dit kan men alsoo verstaen, datse gantsch geen goede wercken voortbrachten, ja selfs geenen schijn van dien en hadden. Vergel. Ies. 5. ende Matth. 21.19. ofte, men kan ’t met andere nemen voor de toekomstige generale verwoestinge des lants, ofte, dat het tot een voorteecken van dien, tegenwoordighlick bereets alsoo met de lantvruchten gestelt was, ende watter noch mochte overigh zijn, dat de vyant voorts alles soude wech nemen.
-
g
- Matth. 21.19. Luce 13.6. etc.
-
22
- And. ende [de dingen,] die ick hen gegeven hebbe, (T.w. lantvruchten ende andere gaven) sullen van hen wijcken, of, passeeren, of, ick hadse hen wel gegeven, [maer] sy sullen van hen wijcken.
-
23
- Woorden van het benauwde ende vluchtende volck.
-
24
- Hebr. steden der vestinge.
-
25
- Wachtende op hulpe ofte verlossinge, als sommige dit nemen, siende op het volgende vers, of, op dat wy daer stille mogen zijn.
-
26
- Woorden des Propheets, daer mede hy de woorden des volcks beantwoort, bespottende (als sommige verstaen) de ydele hope der Ioden.
-
27
- Soo dat wy niet en hebben te seggen tegen alle dese plagen, als of ons ongelijck geschiede.
-
i
- Ierem. 9.15. ende 23.15.
-
28
- D. eene bittere ende dootlicke elende toegeschickt. siet Psalm 69. op vers 22. alsoo ond. 9.15. ende 23.15.
-
29
- Ofte, wy wachten, sy wachten. Item: wacht [vry] daer doch, etc. al in eenen sin.
-
30
- Siet Psal. 30. op vers 3. Dese ende diergelijcke manieren van spreken worden gestelt tegen andere, die van breucke, slagen, wonden, etc. vermelden.
-
31
- Siet bov. 4. op vers 15.
-
32
- Des Koninghs van Babel.
-
33
- Dit kan men verstaen van het gejuych der stercke helden sijns heyrlegers, ofte het gebriesch sijner stercke peerden. Siet Psalm 22. op vers 13. ende ond. 47.3.
-
34
- D. al watter in is. Vergel. Psalm 24.1, etc.
-
36
- De alderschadelickste vyanden, de Chaldeen, welcker macht ende wreetheyt ghy niet sult konnen afwenden, ofte ontgaen.
-
37
- Siet Psalm 58. op vers 6.
-
38
- Ofte, met, D. als ick mijne nature verquicken, ofte verstercken soude met kost, dranck ofte slaep, soo overvalt my de droeffenisse: And. als ick my wil verquicken, ofte, stercken tegen droefnisse, soo wort mijn hert, etc. in eenen sin. De Propheet houdt sich, als of hy de toekomstige elende sijns volcks voor oogen sagh.
-
39
- Babel, daerse henen souden gevoert worden. And. [sal gehoort worden] van wegen [de gene die] uyt verren lande [komen,] T.w. de Chaldeen. Hebr. als of men seyde: Lant der verreheden.
-
40
- Is dan de belofte uyt, (mochte yemant seggen) die hy van Zion ende sijn volck soo dickwils heeft gedaen?
-
41
- Antwoorde Godts op de voorgaende vrage.
-
43
- Afgoderijen der vreemde heydensche volckeren, ofte, met vreemde goden. siet 2.Reg. 17. op vers 15. Hebr. des vreemden, onbekenden, uytlantschen.
-
44
- Van hertzeer, ende innerlicke smerte. Vergel. Psalm 51. op vers 19.
-
45
- Siet bov. 4. op vers 6.
-
46
- Als de rouwdragende. siet Ps. 35. op vers 14.
-
n
- Gen. 37.25. Ier. 46.11. ende 51.8.
-
47
- Siet Genes. 37.25. ende ond. 46.11. Gelijcker menighte van kostelicke specerijen ende kruyden in Gilead geweest is, alsoo datmense oock van daer in andere landen plagh te vervoeren: soo schijnt het datter oock kloecke Medicijns ofte Chirurgijns geweest zijn. Maer dese manieren van spreken duyden sommige klaeghswijse op de verachtinge der geestelicke middelen, waer door sy dese elenden souden moeten ontgaen, T.w. de ware bekeeringe, ende navolginge van den raet der getrouwe Propheten. Andere verstaen ’t als eene bespottinge der ydele remedien, door dewelcke het volck te vergeefs dit quaet pooghde t’ontgaen, beyds in eenen goeden sin, maer op het eerste past hier seer wel ’t begin des volgenden Capit.
-
48
- Chirurgijn, of Medicijnmeester.
-
50
- Of, waerom en heeftse niet toegenomen, D. waerom en is mijn volck niet gesont geworden, ofte, geheelt, gebetert? siet deselve maniere van spreken 2.Chron. 24.13. Nehem. 4.7. ende ond. 30.13, 17. met de aenteeck.
|