17
l Maer indien sy niet sullen hooren, soo sal ick die selve natie 54 teenemael uyt rucken ende verdoen, spreeckt de HEERE.
|
-
1
- De sin is, Ghy soudt in al u doen rechtveerdigh bevonden worden (als Psal. 51.6.) indien ick met u wilde rechten, pleyten, ofte disputeeren over uwe oordeelen, maniere ofte wijse van regeeringe, die ghy onderhoud met godtloosen ende vroomen: waer van in het volgende. Vergel. Ps. 73. versen 2, 3. etc.
-
2
- Ofte, laet my nochtans met u pleyten, ofte, rechten, D. mijne klaghten u voordragen. Vergel. bov. 4. op vers 12. Hebr. oordeelen, of, rechten met u spreken.
-
a
- Iob 21.7. Psalm 73.11, 12. Habak. 1.3.
-
3
- D. haer voornemen ende doen. siet Genes. 6. op vers 12. Dit siet wel in het bysonder op die van Anathoth, waer van in’t voorgaende cap. ende ond. vers 5. gesproken wort, maer past oock wijders op andere diergelijcke in het gemeyn.
-
4
- D. schieten op, wassen daer henen, breyden haer uyt.
-
5
- Hebr. maken sy. siet Psal. 1. op vers 3. ende Hos. 8. op vers 7.
-
6
- Sy spreken ende roemen van u. Siet Iesa. cap. 29. vers 13. Matth. 15.8.
-
7
- Siet bov. 11. op vers 20.
-
8
- Met dese betrachtinge richt sich de Propheet op, sterckende hemselven, door de goede conscientie, ende het geloove van Godts voorsichtigheyt.
-
c
- Psal. 17.3. ende 139.1.
-
9
- Ofte, [dat] met u [is] ofte, [hoe het selve] tegen, ofte, met u [is]. D. ghy weet dat ick het oprechtelick ende getrouwelick met u houde, ende my van valsheyt ende boosheyt afsondere, ende dat ick daerom lijden moet. Vergel. Gene. 5.22. Hos. 9.8. Mich. 6.8. met d’aenteeck.
-
10
- And. [maer] haerlieden ruckt ghy wech, T.w. als schapen, onvoorsiens van de kudde om te slachten. Dit gebedt des Propheten is in der daet een Prophetie ende leere van de haestige ende onvoorsiene veranderinge des tijdelicken gelucks der godtloose huychelaren, ende vervolgeren der vrome Propheten, specialick sijner lantslieden van Anathoth.
-
11
- D. sondertse af, schicktse, bereytse. Vergel. bov. 6. op vers 4.
-
12
- D. soo jammerlick gestelt zijn?
-
e
- Ierem. 4.25. ende 7.20. ende 9.10.
-
13
- T.w. de Heere, of, Ieremia, die ons dagelicks propheteeren van onser nakende verwoestinge, maer (willense seggen) sy wetender beyde niet van: om welcke verachtinge, hartneckigheyt, sorgeloosheyt, ende heyloose verloocheninge van Godts voorsichtigheyt, het
lant selfs soo jammerlick verwoest is.
-
14
- Hebr. achterste, uyterste, laetste. Siet Deut. 33.20. ende Prov. cap. 14. vers 12.
-
15
- Godt wil hier, ende in het volgende, den Propheet in sijne bekommernissen stercken, ende moedt geven, als of hy seyde: Zijt ghy soo kleynhertigh ende verlegen om dat uwe lantslieden van Anathoth, die als voetknechten zijn, u soo qualick bejegenen, hoe sult ghy het dan konnen strecken tegen de ongetoomde, trotze Groote van Ierusalem, die als peerden, ofte, ruyters zijn? Dit en moet u niet verdrieten, want ghy sult noch al veel swaerder vervolgh moeten uyt staen ende overwinnen.
-
16
- T.w. in strijt of twist, D. met hen te doen hebben?
-
17
- Daer ’t water (om soo te spreken) in den lande stil ende sacht gaet, zijnde als vrede ende ruste te reeckenen tegen het toekomende, Hoe sult ghy het dan maken als de wateren aen alle kanten over loopen? Men kan hier, door de verheffinge der Iordane, verstaen den trotz van Ierusalems inwoonders, ofte de nakende verwoestinge des gantschen lants. Van ’t op loopen der Iordane siet Ios. 3. vers 15. 1.Chron. 12.15. ond. 49.19. ende 50.44. And. [soo sy u moede maken] in een lant van vrede, (vergel. Psalm 41.10) [daer] ghy u vertrouwt, D. in u vaderlant, daer ghy meent, dat ghy buyten perijckel behoort te zijn: ende daer het noch geensins soo grof gaet, als’t wel te Ierusalem ende te hove sal doen.
-
18
- Ofte, met eene volle vergaderinge, by hoopen. Vergel. bov. 4. op vers 5.
-
19
- Of, en vertrouwtse niet. siet bov. 9.4.
-
20
- Hebr. goede dingen, als 2.Reg. 25.28. ende ond. 52.32.
-
21
- Den Tempel, D. ick sal het sekerlick verlaten. ende soo in het volgende.
-
22
- D. mijn volck. siet bov. cap. 10. vers 16. alsoo in’t volgende vers.
-
23
- Hebr. de minne, ofte, liefde mijner ziele, D. die ick, als een man sijne vrouwe, lief hadde. Vergel. bov. 11.15. alsoo onrecht voor ongerechtige. Iob 24.20.
-
24
- Hebr. gegeven, D. sy is stout, trotz, wildt ende onbetoomt, brullende tegen my, ende mijne bevelen, waerschouwingen, ende dreygementen, gelijck een leeuw in het woudt.
-
25
- Ende volgens, van my verstooten, verworpen ende verlaten, als vers 7.
-
26
- Dat is, als een vreemde onbekende vogel, die (niet mijn levereije, maer) vele vreemde verwen heeft, daer alle andre vogelen sullen na toe vliegen om dien te vernielen. And. is [niet] mijne erffenisse my een gevingerde, ofte, geklaeuwde roofvogel, tegen welcken de roofvogelen rontomme [vliegen?] Te weten, de vyanden van alle kanten, ofte, O ghy vogelen, [vlieght] rontom tegen haer. Vergel. Iesa. 18.6. Ezech. cap. 39. vers 17. etc.
-
27
- D. Vorsten van Babel sullen, etc. Vergel. ond. 49.19, 20. met d’aenteeck.
-
28
- Het Ioodsche volck, als Iesa. 5. vers 1. etc.
-
30
- Hebr. stuck des wenschs; ofte, der begeerte.
-
31
- Hebr. wildernisse der woestheyt, ofte, verwoestinge.
-
32
- Hebr. hy heeft gestelt, D. een yeder der vyanden, ofte, men heeft, etc.
-
34
- Hebr. op, ofte, aen, in’t herte leyt, ofte, stelt, (vergelijckt 2.Sam. 13.33. etc.) T.w. wat door Ieremia, ende andere getrouwe Propheten, door Godts last wort voor gedragen.
-
35
- Daer men andersins gemeynlick plagh, ende nu oock meynde veyligh ende vry te zijn.
-
36
- Vergel. ond. 25. op vers 29. en 47.6.
-
37
- D. ruste, welvaert, voor eenige levendige ziele, of, eenigen mensche. siet Gen. 6. op vers 12.
-
i
- Lev. 26.16. Deut. 28.38.
-
40
- Of, wee gedaen met grooten arbeyt.
-
41
- D. soo sult ghy sekerlick beschaemt worden. Vergel. Psal. 37. op vers 3. en Prov. 3. op vers 4. alsoo spreeckt Godt in sijne beloften ende dreygementen, vermits de sekerheyt van dien.
-
42
- D. van wegen het gebreck uwer inkomsten, die ghy siet dat u feylen.
-
43
- Die rontom mijn volck ende lant woonen, als, Syriers, Ammoniten, Moabiten, Philistijnen, etc. die Israël by dese occasie, dat ickse tuchtige, mede mochten op het lijf vallen.
-
44
- Canaan. Siet bov. 2.7.
-
45
- Siet Genes. 26. op vers 11.
-
46
- Door de vyanden. siet ond. capp. 47. 48. 49.
-
k
- Deut. 30.3. Ierem. 32.37.
-
47
- D. verlossen, uyt redden, soo dat dese boose naburen haren moedt aen Iuda niet en sullen koelen. Siet gelijcken gebruyck van eenderley woort bov. 1.17.
-
49
- Vergel. ond. 48. op vers 47.
-
50
- De salighmakende religie, die ick mijner Kercke hebbe voor geschreven, ende die by haer in swange gaet. Vergelijkt Iesa. 2.3. etc. Dit siet op de beroepinge der Heydenen.
-
51
- Hebr. leerende sullen leeren.
-
52
- Dat is, my recht na mijn woort kennende ende dienende. Vergel. bov. 4.2. etc.
-
53
- Door de predicatie des Euangelii bekeert, ende mijner Kercke ingelijft zijnde, sullen sy den zegen mijns genaden-verbonts met haer genieten. siet Eph. 2.18, 19, 20, 21, 22.
-
54
- Hebr. uytrucken, uytruckende, ofte, uytplucken, uytpluckende. Vergelijckt Iesa. 60.12.
|