| |
| |
| |
1 Christus geeft sijnen Apostelen macht om wonderwercken te doen. 2 hare namen. 5 sendtse om te prediken onder het volck Israëls. 8 Onderricht haer hoese haer tot de reyse schicken, ende hoese haer dragen sullen, tegen de gene die haer ontfangen ende niet ontfangen. 16 Wat haer voor swarigheyt ontmoeten sal, ende waer mede sy haer in desen allen hebben te troosten. 32 Leert wat voor loon hebben te verwachten die hem stantvastelick belijden. 40 ende tegen sijne dienstknechten weldadigh zijn.
| |
1
a ENde sijne twaelf discipelen tot hem geroepen hebbende, heeft haer 1 macht gegeven 2 over de onreyne geesten, om deselve uyt te werpen, ende om alle sieckte ende alle quale te genesen.
| |
2
De namen nu der twaelf Apostelen zijn dese: De 3 eerste, Simon geseght Petrus, ende Andreas sijn broeder: Iacobus de [sone] Zebedei, ende Ioannes sijn broeder.
| |
3
Philippus ende Bartholomeus: Thomas ende Mattheus de 4 tollenaer: Iacobus de [sone] Alphei, ende Lebbeus toegenaemt 5 Thaddeus.
| |
4
Simon 6 Cananites, ende Iudas 7 Iscariotes, die hem oock 8 verraden heeft.
| |
5
Dese twaelve heeft Iesus uytgesonden, ende haer bevel gegeven, seggende, Ghy en sult niet henen gaen op den wegh der Heydenen, noch ghy en sult niet ingaen in [eenige] stadt der 9 Samaritanen.
| |
6
b Maer gaet veel meer henen tot de verlorene schapen des huys 10 Israëls.
| |
7
Ende henen gaende c predickt, seggende, Het Koninckrijck der hemelen is na by gekomen.
| |
8
d Geneest de 11 krancke, reynight de melaetsche, weckt de doode op, werpt de duyvelen uyt. e Ghy hebt het om niet ontfangen, geeft het om niet.
| |
9
f En 12 verkrijght u noch gout, noch silver, noch koper [gelt] in uwe 13 gordels. [kolom]
| |
10
Noch male tot den wegh, noch 14 twee rocken, noch schoenen, noch staf. g Want de arbeyder is sijn voedsel weerdigh.
| |
11
h Ende in wat stadt ofte vlecke ghy sult inkomen, ondersoeckt wie daer in 15 weerdigh is: ende blijft aldaer tot dat ghy 16 [daer] uyt gaet.
| |
12
Ende als ghy in het huys gaet, soo 17 groet het selve.
| |
13
Ende indien dat huys weerdigh is, soo kome uwen vrede over dat selve: maer indien het niet weerdigh en is, soo keere uwen vrede weder tot u.
| |
14
i Ende soo yemant u niet en sal ontfangen, noch uwe woorden hooren, uytgaende uyt dat huys, ofte uyt deselve stadt, k schuddet het 18 stof uwer voeten af.
| |
15
l Voorwaer segge ick u, Het sal 19 den lande van Sodoma ende Gomorra verdraeghlicker zijn in den dagh des oordeels, dan deselve stadt.
| |
16
m Siet, ick sende u als schapen in het midden der wolven: Zijt dan voorsichtigh gelijck de slangen, ende 20 oprecht gelijck de duyven.
| |
17
Maer wacht u voor de menschen: n want sy sullen u overleveren in de 21 Raets-vergaderingen, en in hare Synagogen sullen sy u geesselen.
| |
18
o Ende ghy sult oock voor 22 Stadthouders ende Koningen geleydet worden, om mijnent wille, haer ende den Heydenen tot getuygenisse.
| |
19
p Doch wanneer sy u overleveren, soo en sult ghy niet 23 besorght zijn, hoe of wat ghy spreken sult. Want het sal u in deselve ure gegeven worden, wat ghy spreken sult.
| |
20
Want ghy en zijt niet die spreket, maer [het is] de Geest uwes Vaders, die in u spreeckt.
| |
21
q Ende de [eene] broeder sal den [anderen] broeder overleveren tot de doot, ende de vader het kint, ende de kinderen sullen opstaen tegen de ouders, ende sullense 24 dooden.
| |
22
Ende ghy sult van allen gehatet worden om mijnen name, r maer die volstandigh sal blijven tot den eynde, die sal saligh worden.
| |
23
s Wanneer sy u dan in dese stadt vervolgen, vliedt in de andere: Want voorwaer segge ick u, ghy en sult [uwe reyse door] de steden Israëls niet ge-eyndight hebben, of de Sone des menschen sal 25 gekomen zijn.
| |
24
t De discipel en is niet boven den meester, noch de dienstknecht boven sijnen heere.
| |
25
Het [zy] den discipel genoegh, dat hy werde gelijck sijn meester, ende de dienstknecht gelijck sijn heere. v Indien sy den heere des huys 26 Beelzebul hebben geheeten, hoe veel te meer sijne huysgenooten?
| |
26
x En vreest dan haer niet: y want daer en is niet bedeckt, het welck niet en sal ontdeckt worden, ende verborgen, het welck niet en sal geweten worden.
| |
27
Het gene ick u segge in de duysternisse, segget in het licht: ende het gene ghy hoort 27 in de oore, predickt dat 28 op de daken.
| |
| |
| |
28
a Ende en vreest u niet voor de gene die het lichaem dooden, ende de ziele niet en konnen dooden: Maer vreest veel meer hem, die beyde ziele ende lichaem kan verderven in de helle.
| |
29
En worden niet twee 28[29] muschkens om 29[30] een penninghsken verkocht? Ende niet een van desen en sal op de aerde vallen sonder uwen Vader.
| |
30
b Ende oock uwe hayren des hoofts zijn alle getelt.
| |
31
En vreest dan niet, ghy gaet vele muschkens te boven.
| |
32
c Een yegelick dan die my belijden sal voor de menschen, dien sal ick oock 30[31] belijden voor mijnen Vader die in de hemelen [is.]
| |
33
Maer soo wie my verloochent sal hebben voor de menschen, dien sal ick oock verlochenen voor mijnen Vader, die in de hemelen [is.]
| |
34
d En meynt niet dat ick gekomen ben om vrede te brengen op de aerde: Ick en ben niet gekomen om vrede te brengen, maer het 31[32] sweert.
| |
35
e Want ick ben gekomen om den mensche tweedrachtigh te maken tegen sijnen vader, ende de dochter tegen hare moeder, ende de 32[33] schoondochter tegen hare schoonmoeder.
| |
36
f Ende sy [sullen] des menschen vyanden [worden,] die sijne huysgenooten [zijn.]
| |
37
g Die vader of moeder lief heeft boven my, en is mijns niet weerdigh: ende die sone ofte dochter lief heeft boven my, en is mijns niet weerdigh.
| |
38
h Ende die sijn kruyce niet [op hem] en neemt, ende my na en volght, en is mijns niet weerdigh.
| |
39
i Die sijne 33[34] ziele vindt, sal [de] selve verliesen: ende die sijn ziele sal verloren hebben om mijnent wille, sal deselve vinden.
| |
40
k Die u ontfanght, ontfanght my: ende die my ontfanght, ontfanght hem, die my gesonden heeft.
| |
41
l Die eenen Propheet ontfanght 34[35] in den naem eens Propheten, sal den loon eens Propheten ontfangen: ende die eenen rechtveerdigen ontfanght in den naem eens rechtveerdigen, sal den loon eens rechtveerdigen ontfangen.
| |
42
m Ende soo wie een van dese 35[36] kleyne te drincken geeft alleenlick 36[37] eenen beker koudt [waters,] in den name eens discipels, voorwaer segge ick u, hy en sal sijnen loon geensins verliesen.
|
-
a
- Marc. 3.13. Luce 6.13. ende 9.1.
-
1
- Namelick, om in sijnen name, ende door de kracht Godts, niet door hare kracht mirakelen te doen. Siet Actor. 3.12, 16.
-
3
- Petrus wort hier de eerste genaemt, niet om dat hy macht ende authoriteyt hadde over d’andere, ’t welck Godts woort nergens en leert, alsoo de Apostelen in desen malkanderen gelijck waren, Ioan. 20.22, 23. maer om dat hy soo het schijnt, de oudtste ende van Christo tot het Apostelschap eerst geroepen was, Matth. 4.18. Anders wort oock Iacobus eerst genaemt voor Petrus, Gal. 2. vers 9. Ofte, om dat hy eerst met sijnen broeder Andreas het eerste paer is dat uytgesonden wierde.
-
4
- D. die tollenaer geweest was. Siet Matth. 9.9. Wort oock Levi genaemt, Marc. 2.14. ende Luce 5.27, 29.
-
5
-
Thaddai, in ’t Syrisch is Iudas, in het Hebreeusch, ’t welck sijn voornaem was. Siet Ioan. 14.22. Hoewel sommige meynen dat dit noch een derde naem is deses Apostels, van eenen anderen oorspronck. Is oock toegenaemt Lebbeus.
-
6
- Dat is, Yveraer. Gr. Zelotes. Gelijck den eersten Simon is toegenaemt Petrus, soo is dese tweede toegenaemt Cananites, Dat is, Yveraer, om van den anderen onderscheyden te worden. Siet Luce c. 6. vers 15. Actor. cap. 1. vers 13.
-
7
- Sommige meynen dat dese Iudas soo genaemt wort van de stadt Kerioth, gelegen in de stamme Iuda, Iosu. cap. 15. vers 25. andere van Secarjuth het welck een buydel beteeckent, om dat hy de beurse droegh, Ioan. 12. vers 6.
-
8
- Gr. overgelevert heeft.
-
9
- De Samaritanen worden hier by de Heydenen gevoeght ende onderscheyden, om dat hoewelse van Heydensche afkomste waren, sy vele ceremonien der Ioden aengenomen hadden. siet 2.Reg. cap. 17.
-
b
- Actor. 3.26. ende 13.26, 46.
-
10
- Dat is, Ioden, die als dwalende schapen sonder oprechte Leeraers waren. Desen moest het Euangelium eerst gepredickt worden, Matth. cap. 15. vers 24. Actor. cap. 13. vers 46.
-
f
- Marc. 6.8. Luce 9.3. ende cap. 22. vers 35.
-
12
- Namelick, tot voorraet op uwe reyse.
-
13
- Ofte, buydels. Want de Ioden hadden breede riemen ofte gordels, om hare lange kleederen daer mede op te schorten, waer in sy oock haer gelt droegen.
-
14
- D. geen kleederen dan diese souden aen hebben.
-
g
- Levit. 19.13. Deuter. 24.14. ende 25.4. Luce 10.7. 1.Corinth. 9.4, 14. 1.Timoth. 5.18.
-
h
- Marc. 6.10. Luce 9.4. ende 10.8.
-
15
- Dat is, die het Euangelium geerne willen aennemen, Actor. 2.41. welcke weerdigheyt niemant van hemselven heeft, maer die de Heere door sijn Geest daer toe weerdigh ende bequaem maeckt, Matth. 22. versen 8, 9. 2.Corinth. 3.5.
-
16
- Dat is, uyt die stadt.
-
17
- Dat is, wenscht de gene die daer in woonen, geluck ende vrede, gelijck in het volgende vers blijckt. Andere doen daer by seggende, Vrede zy desen huyse. Siet Luce 10.5.
-
k
- Actor. 13.51. ende 18.6.
-
18
- Om daer mede te beteeckenen, dat sy met haer voortaen gantsch geen gemeenschap en begeerden te hebben. Siet Actor. 13.51. ende 18.6.
-
l
- Marc. 6.11. Luce 10.12.
-
19
- Ofte, den lande van die van Sodoma ende Gomorra.
-
20
- Ofte, eenvoudigh. Het Griecks woort is genomen by gelijckenisse van dingen die onvermenght en onvervalscht zijn.
-
n
- Matth. 24.9. Luce 21.12. Ioan. 15.20. ende 16.2. Apocal. 2.10.
-
21
- Gr. Synedria. siet daer van de verklaringe Matth. 5.22. ende een exempel, Actor. 5.40.
-
o
- Actor. 24.1. ende 25.4.
-
22
- Namelick, der Provincien, gelijck waren Festus ende Felix, ende dergelijcke. siet Actor. 24. vers 10. en 1.Petr. 2. vers 14. Siet oock dergelijck Nehem. 5. vers 14.
-
p
- Marc. 13.11. Luce 12.11. ende 21.14.
-
23
- Niet dat wy ons te voren niet en souden mogen bedencken, ofte Godt om wijsheyt bidden, maer dat wy daer over niet te seer beanghst ofte bekommert en moeten zijn. Siet Actor. 4.29.
-
q
- Mich. 7.2, 5. Luce 21.16.
-
24
- Ofte, ter doot brengen.
-
r
- Matth. 24.13. Marc. 13.13. Luce 21.19. Apocal. 2.10. ende 3.10.
-
s
- Matth. 2.13. ende 4.12. ende 12.15. Actor. 8.1. ende 9.25. ende 14.6.
-
25
- D. sal wederom by u komen, ende u ontmoeten.
-
t
- Luce 6.40. Ioan. 13.16. ende 15.20.
-
v
- Matth. 9.34. ende 12.24. Marc. 3.22. Luce 11.15. Ioan. 8.48.
-
26
- Andere lesen Beelzebub, welcke was den oppersten afgodt der Ekroniten, 2.Reg. cap. 1. vers 2. Met welcke name de Ioden den Oversten der duyvelen noemden, om dat de afgoden der Heydenen duyvelen waren. Siet 1.Corinth. 10.20.
-
y
- Iob 12.22. Marc. 4.22. Luce 8.17. ende 12.2.
-
27
- D. dat ghy van my in ’t besonder hebt gehoort, verkondiget openbaerlick ofte overluyt.
-
28
- De daken van de Iodische huysen waren boven plat, met eene lene rontom, van waer men bequamelick de lieden op de straten konde aenspreken. Siet Deuter. 22.8.
-
29[30]
- Gr. Assarion, het welck een penninghsken was wegende ontrent vier greynen ofte asen silvers, doende ontrent een duyt.
-
c
- Marc. 8.38. Luce 9.26. ende 12.8. 2.Tim. 2.12.
-
30[31]
- D. voor mijne ware discipelen erkennen. Gelijck verloochenen is voor sijne ware discipelen niet erkennen. Siet Matth. 7.23.
-
31[32]
- D. oneenigheyt ende vervolginge, die op de predicatie soude volgen, waer van oorsake is, niet eygentlick Christus, die de Vredevorst is, Iesa. 9.5. ofte sijn Euangelium ’twelck een Euangelium des vredes is, Ephes. 6. vers 15. maer de moetwille der gene, die het selve verwerpen, ende de geloovige haten ende vyandelick vervolgen.
-
32[33]
- Gr. nieuw-gehouwde, ofte bruyt.
-
f
- Ioan. 13.18. Psalm 41.10. ende 55.13.
-
h
- Matth. 16.24. Marc. 8.34. Luce 9.23. ende 14.27.
-
i
- Matth. 16.25. Marc. 8.35. Luce 9.24. ende 17 33. Ioan. 12.25.
-
33[34]
- D. die sijn leven sal willen behouden met verloocheninge mijnes naems, die sal het ware leven, namelick de saligheyt verliesen.
-
k
- Luce 10.16. Ioan. 13.20.
-
l
- 1.Reg. 17.10. ende 18.4. 2.Reg. 4.8.
-
34[35]
- D. om dies wille, dat hy een Propheet ofte oprecht Leeraer is des Heyligen Euangeliums.
-
m
- Matth. 25.40. Marc. 9 41. Hebr. 6.10.
-
35[36]
- D. die hier kleyn geacht worden: ofte die voor de allerminste soude mogen gereeckent worden.
-
36[37]
- D. oock de allerminste dienst ofte weldaet, om dat hy een recht discipel ende lidtmaet Christi is.
|