| |
| |
| |
1 Christus verklaert den staet van het Koninckrijcke Godts met verscheydene gelijckenissen: eerst van een zaeijer, wiens zaet op verscheydene plaetsen gevallen is. 10 Verhaelt de oorsake waerom hy door gelijckenissen spreeckt. 14 Ende leght sijne discipelen in het bysonder de voorgaende gelijckenisse uyt. 21 Daer na van een keerse, die op den kandelaer geset wort. 24 Van de mate, daer mede men uytmeet. 26 Van ’t zaet dat allenghskens tot sijne rijpigheyt opwast. 30 Van ’t mostaertzaet. 35 Vaert met sijne discipelen over zee, wort in het schip slapende opgeweckt ende stilt het onweder.
| |
1
a ENde hy begon wederom te leeren ontrent 1 de zee, ende daer vergaderde een groote schare by hem, alsoo dat hy in het schip gegaen zijnde nedersat op de zee, ende de geheele schare was op het lant aen de zee.
| |
2
Ende hy leerdese vele dingen door 2 gelijckenissen, ende hy seyde 3 in sijne leeringe tot haer,
| |
3
Hoort toe, Siet, een zaeijer gingh uyt om te zaeijen.
| |
4
Ende ’t geschiedde in ’t zaeijen, dat het een [deel zaets] viel by den wegh, ende de vogelen des hemels quamen, ende aten het op.
| |
5
Ende het ander viel op het steenachtige, daer het 4 niet veel aerde en hadde: ende het gingh terstont op, om dat het geen diepte van aerde en hadde.
| |
6
Maer als de sonne opgegaen was, soo is het verbrant geworden, ende om dat het 5 geen wortel en hadde soo is het verdorret.
| |
7
Ende het ander viel in de doornen, ende de doornen wiessen op, ende verstickten het selve, en het en gaf geen vrucht.
| |
8
Ende 6 het ander viel in de goede aerde, ende gaf vrucht: die opgingh ende wies, ende het een droegh dertigh, 7 ende het ander sestigh, ende 8 het ander hondert[vout.]
| |
9
Ende hy seyde tot haer, 9 Wie ooren heeft om te hooren, die hoore.
| |
10
b Ende als hy nu alleen was, de gene 10 die ontrent hem [waren,] met de twaelve, vraeghden hem na de gelijckenisse.
| |
| |
| |
11
Ende hy seyde tot haer, c Het is u gegeven 11 te verstaen de verborgentheyt des Koninckrijcks Godts: d maer den genen 12 die buyten zijn, geschieden alle dese dingen door gelijckenissen.
| |
12
e 13 Op dat sy siende sien, ende niet en bemercken: ende hoorende hooren, ende niet en verstaen: op dat sy haer niet t’eeniger tijt en bekeeren, ende haer de sonden vergeven worden.
| |
13
Ende hy seyde tot haer, En weet ghy dese gelijckenisse niet? Ende hoe sult ghy alle de gelijckenissen verstaen?
| |
14
f De zaeijer [is, die] 14 ’t woordt zaeyt.
| |
15
Ende dese 15 zijn, die by den wegh [bezaeyt worden,] 16 daer in het woort gezaeyt wort: ende als sy het gehoort hebben, soo komt de satan terstont, ende neemt het woort wech, het welck in hare herten gezaeyt was.
| |
16
Ende dese zijn desgelijcks, die op de steenachtige [plaetsen] bezaeyt worden: welcke als sy het woort gehoort hebben, terstont het selve met vreughde ontfangen.
| |
17
Ende en hebben geenen wortel in haer selven, maer zijn voor eenen tijt. Daer na als verdruckinge ofte vervolginge komt om des woorts wille, soo worden sy 17 terstont ge-ergert.
| |
18
Ende dese zijn, die in de doornen bezaeyt worden, [namelick] de gene die het woort hooren.
| |
19
g Ende de sorghvuldigheden deser 18 werelt, ende de verleydinge des rijckdoms, ende de begeerlickheden ontrent 19 de andere dingen inkomende, versticken het woort, ende het wort onvruchtbaer.
| |
20
Ende dese zijn, die in de goede aerde bezaeyt zijn: welcke het woort hooren ende aennemen, ende dragen vruchten, het eene dertigh, ende het ander sestigh, ende het ander hondert[vout.]
| |
21
h Ende hy seyde tot haer, 20 Komt oock de keersse, op datse onder de koornmate ofte onder 21 het bedde geset worde? [Is ’t] niet op datse op den kandelaer geset worde?
| |
22
i Want daer en is 22 niets verborgen, dat niet geopenbaert en sal worden: noch daer en is niet geschiet [om] verborgen [te zijn,] maer op dat het in ’t openbaer soude komen.
| |
23
Soo yemant ooren heeft om te hooren die 23 hoore.
| |
24
Ende hy seyde tot haer, Siet wat ghy hoort: k Met wat 24 mate ghy metet sal u gemeten worden, ende u die hoort sal [meer] toegeleght worden.
| |
25
l Want soo wie heeft, dien sal gegeven worden: ende wie niet en heeft, van dien sal genomen worden oock dat hy heeft.
| |
26
Ende hy seyde, Alsoo is het 25 Koninckrijck Godts, gelijck of een mensche het zaet in de aerde wierpe.
| |
27
Ende [voorts] 26 sliepe ende opstonde nacht ende dagh: ende het zaet uytsprote, ende 27 langh wierde, dat hy selve niet en wiste hoe.
| |
28
Want de aerde brenght 28 van selfs vrucht voort: eerst het kruyt, daer na de are, daer na het volle koorn in de are.
| |
29
Ende als de vrucht [haer] voordoet, terstont sendt hy de sickel daerin, om dat den oogst 29 daer is.
| |
30
m Ende hy seyde, Waer by sullen wy het Koninckrijck Godts vergelijcken? ofte met wat gelijckenisse sullen wy het selve gelijcken. [kolom]
| |
31
[Namelick] 30 by een mostaertzaet, het welcke, wanneer het in de aerde gezaeyt wort, 31 het minste is van alle de zaden die op der aerden [zijn.]
| |
32
Ende wanneer het gezaeyt is, gaet het op ende wort 32 het meeste van alle de moeskruyden, ende maeckt groote tacken, alsoo dat de vogelen des hemels onder sijne schaduwe konnen nestelen.
| |
33
n Ende door sulcke gelijckenissen vele, sprack hy haer 33 het woort, 34 na dat sy het hooren konden.
| |
34
Ende sonder gelijckenisse en sprack hy haer niet: maer hy verklaerde alles sijnen discipelen in ’t bysonder.
| |
35
o Ende op den selven dagh, als ’t nu avont geworden was, seyde hy tot haer, Laet ons over varen 35 aen d’ander zijde.
| |
36
Ende sy de schare gelaten hebbende namen hem mede, gelijck hy in het schip was: ende daer waren noch andere schipkens met hem.
| |
37
Ende daer wiert een groote storm van wint, ende de baren sloegen over in het schip, alsoo dat het nu vol wiert.
| |
38
Ende hy was in het achterschip, slapende op een oorkussen, ende sy weckten hem op, ende seyden tot hem, 36 Meester 37 en bekommert het u niet dat wy vergaen?
| |
39
Ende hy opgeweckt zijnde p bestrafte den wint, ende seyde tot de zee, Swijght, weest stille: ende de wint gingh liggen, ende daer wiert groote stilte.
| |
40
Ende hy seyde tot haer, Wat zijt ghy soo vreesachtigh? Hoe en hebt ghy 38 geen geloove?
| |
41
Ende sy vreesden met groote vreese, ende seyden tot malkanderen, Wie is doch dese, dat oock de wint ende de zee hem gehoorsaem zijn?
|
-
1
- D. het meyr van Galilea ofte Gennezareth, daer Capernaum aen lagh, aen het welck Christus dickwils gingh, om dat daer gemeenlick veel volcks was, ende daerom bequaemheyt om te leeren, Matth. c. 13. vers 1. Marc. 2.13.
-
2
- Gr. parabolen. siet Matth. 13.3.
-
3
- D. in het leeren, ofte als hy leerde.
-
4
- Want weynige aerde haest van de sonne verwarmt, ende van den regen bevochtight wort. Doch als de hitte blijft duerende soo wortse oock haest uytgedrooght.
-
5
- D. geen genoeghsamen ofte vasten wortel.
-
6
- Namel. graen, ofte deel des zaets.
-
9
- Siet de verklaringe Matth. 13.9.
-
b
- Matth. 13.10. Luce 8.9.
-
10
- Gelijck daer waren de gene, uyt dewelcke hy sijne seventigh discipelen genomen heeft.
-
c
- Matth. 11.25. 2 Corinth. 2.14.
-
11
- Namel. klaerlick ende duydelick.
-
12
- Namelick, die buyten het getal van mijne schapen zijn, ofte die geen rechte leden der gemeynte en zijn, Ioan. 10.26. Rom. 9.6, 7, 8.
-
e
- Iesai. 6.9. Matth. 13.14. Luce 8.10. Ioan. 12.40. Actor. 28.26. Rom. 11.8.
-
13
- Met dese woorden, genomen uyt Iesa. 6.9. wort verklaert het oordeel Godts over de gene die den Euangelio ongehoorsaem zijn. siet Matth. 13.14. ende 2.Thessal. 2. versen 11, 12.
-
f
- Matth. 13.19. Luce 8.11.
-
14
- D. die de leere des Euangeliums predickt.
-
15
- D. door dese die by den wegh bezaeyt zijn, worden beteeckent de gene, etc.
-
16
- Gr. alwaer, dat is, in welcke. Siet voorders de verklaringe van dese geheele gelijckenisse in de aenteeck. Matth. 13. vers 18, etc.
-
17
- D. sy stooten haer daer aen, dat sy met de belijders des Euangeliums vervolginge onderworpen zijn, ende vallen daer na af.
-
g
- Matth. 19.23. Marc. 10.23. Luce 18.24. 1.Timoth. 6.9.
-
18
- Gr. eeuwe, D. van dingen die tot desen leven behooren.
-
19
- Namel. als van eere, wellusten, wrake, ende dergelijcke.
-
h
- Matth. 5.15. Luce 8.16. ende 11.33.
-
20
- D. wort oock een keersse ontsteken ende gebracht?
-
i
- Iob 12.22. Matth. 10.26. Luce 8.17. ende 12.2.
-
22
- Namelick, van Christo sijne discipelen geleert, om verborgen te blijven, maer op datse tot sijner tijt het selve voor allen opentlick souden leeren.
-
23
- D. die mercke daer op.
-
24
- D. na dat ghy uwe gaven van kennisse anderen getrouwelick sult mede-deelen, sal de Heere u die oock vermeerderen. siet Matth. 25. versen 21, 29.
-
l
- Matth. 13.12. ende 25.29. Luce 8.18. ende 19.26.
-
25
- Dat is, de voortgangh van de predicatie des Euangeliums. siet Matt. 21. vers 43.
-
26
- D. daer na gerustelick op ende neder gingh: gelijck Psalm 3.6.
-
27
- D. groot ofte hoogh opgeschoten.
-
28
- D. brenght door hare aengeschapene kracht ende nature vrucht voort van het gene daer in gezaeyt is, Genes. 1. vers 11. Met dese gelijckenisse leert Christus dat het Goddelick woort gepredickt zijnde sijnen wasdom krijght in de herten der menschen, niet eygentlick door des Leeraers arbeyt ende sorge, maer door de verborgene werckinge des Geests Godts, welcke uyt het voortkomen van de vruchten allenghskens daer gespeurt wort, 1.Corinth. 3.7.
-
m
- Matth. 13.31. Luce 13.18.
-
30
- Wat dese gelijckenisse beduydt, siet Matth. 13.31.
-
32
- Gr. het meerder, ofte, grooter.
-
33
- Namelick, des Euangeliums.
-
34
- Dat is, na datse dese gemeene aerdsche dingen verstonden, hoewel sy het geestelicke dat daer mede afgebeelt wort, niet en begrepen.
-
o
- Matth. 8.23. Luce 8.22.
-
35
- Namelick, van de Galileesche zee, tegen Capernaum over, na het lant der Gadarenen, als blijckt uyt het volgende Capit. vers 1.
-
37
- Of, en gaet het u niet aen?
-
p
- Iob 26.12. Psalm 107.29. Iesa. 51.10.
-
38
- D. geen vast vertrouwen. Want sy en waren niet geheel sonder geloove, maer kleyngeloovige, Matth. 8.26. Luce 8.25.
|