| |
| |
| |
1 De vrouwen gaen na het graf, ende vinden ’t selve ledigh. 4 Twee Engelen verkondigen haer de opstandinge Christi. 9 ’t welck sy den Apostelen, ende andere discipelen gaen boodtschappen, die het niet en gelooven. 12 Petrus loopt uyt na het graf. 13 Christus openbaert hem aen twee discipelen gaende na Emmaus, ende wort aldaer van haer bekent in het breken des broots. 33 welcke weder keeren na Ierusalem, ende verhalen ’t den Apostelen. 36 Christus verschijnt selve allen sijnen Apostelen, toont haer sijne handen ende voeten, ende eet in hare tegenwoordigheyt. 44 Opent haer ’t verstant der Schriften, steltse tot sijne getuygen onder alle volcken, ende belooft haer sijnen Heyligen Geest. 50 Zegentse, neemt van haer sijn afscheyt, ende vaert op ten hemel.
| |
1
a ENde op den 1 eersten [dagh] 2 der weke, 3 seer vroegh in den morgenstont, gingen sy na het graf, dragende de specerijen, die sy bereyt hadden, ende 4 sommige met haer.
| |
2
Ende sy vonden den steen afgewentelt van het graf.
| |
3
Ende ingegaen zijnde en vonden sy het lichaem des Heeren Iesu niet.
| |
4
Ende het geschiedde, als sy daer over 5 twijffelmoedigh waren, siet, twee 6 mannen stonden by haer in 7 blinckende kleederen.
| |
5
Ende als sy seer bevreest wierden, ende het aengesicht na de aerde neyghden, seyden sy tot haer, Wat soeckt ghy den levenden by de doode?
| |
6
Hy en is hier niet, maer hy is opgestaen. b Gedenckt hoe hy tot u 8 gesproken heeft, als hy noch in Galilea was:
| |
7
Seggende, De Sone des menschen moet overgelevert worden in de handen der sondige menschen, ende gekruycight worden, ende ten derden dage weder opstaen.
| |
8
Ende sy wierden c indachtigh sijner woorden.
| |
9
d Ende weder gekeert zijnde van het graf, boodtschapten sy alle dese dingen aen de elve, ende aen 9 alle de andere.
| |
10
Ende [dese] waren Maria Magdalene, ende 10 Ioanna, ende Maria 11 Iacobi [moeder,] ende de andere met haer, die dit tot de Apostelen seyden.
| |
11
Ende hare woorden schenen voor haer als 12 ydel geklap, ende sy en geloofden haer niet.
| |
12
e Doch Petrus opstaende 13 liep tot het graf, ende neder buckende sagh hy de lijnen doecken liggende alleen, ende gingh wech, sich verwonderende by hemselven van ’t gene geschiet was. [kolom]
| |
13
f Ende siet twee 14 van haer gingen op den selven dagh na een vleck dat sestigh 15 stadien van Ierusalem was, welckes name was Emmaus:
| |
14
Ende sy spraken t’samen onder malkanderen van alle dese dingen, die daer gebeurt waren.
| |
15
Ende het geschiedde, terwijle sy t’samen spraken, ende malkanderen ondervraeghden, g dat Iesus selve by [haer] quam, ende met haer gingh.
| |
16
Ende hare oogen wierden 16 gehouden, 17 dat sy hem niet en kenden.
| |
17
Ende hy seyde tot haer, Wat redenen zijn dit, die ghy wandelende onder malkanderen verhandelt? ende [waerom] siet ghy 18 droevigh?
| |
18
Ende de eene, wiens name was Cleopas, antwoordende seyde tot hem, Zijt ghy alleen 19 een vreemdelingh te Ierusalem, ende en weet niet de dingen, die dese dagen daer in geschiet zijn?
| |
19
Ende hy seyde tot haer, Welcke? ende sy seyden tot hem, De dingen aengaende Iesum den Nazarener, h welcke 20 een Propheet was, krachtigh 21 in wercken ende woorden, 22 voor Godt, ende alle 23 het volck.
| |
20
Ende hoe onse Overpriesters ende Overste den selven overgelevert hebben tot het oordeel des doots, ende hem gekruycight hebben.
| |
21
Ende wy hoopten dat hy was de gene i die 24 Israël 25 verlossen soude. Doch oock beneven dit alles is’t heden de derde dagh, van dat dese dingen geschiet zijn.
| |
22
k Maer oock sommige vrouwen 26 uyt ons, hebben ons ontstelt, die vroegh in den morgenstont aen het graf geweest zijn:
| |
23
Ende sijn lichaem niet vindende quamen sy ende seyden, dat sy oock een gesichte van Engelen gesien hadden, die seggen dat hy leeft.
| |
24
Ende sommige der gene die met ons zijn, gingen henen tot het graf, en bevonden het alsoo, gelijck oock de vrouwen geseght hadden, maer hem en sagen sy niet.
| |
25
Ende hy seyde tot haer, O onverstandige ende trage van herten, om te gelooven al het gene dat de Propheten gesproken hebben,
| |
26
l En moeste de Christus niet dese dingen lijden, ende [alsoo] in sijne heerlickheyt 27 ingaen?
| |
27
m Ende begonnen hebbende van Mose ende n van alle de Propheten, leyde hy haer uyt, in alle de Schriften, het gene van hem [geschreven] was.
| |
28
Ende sy quamen na by het vleck, daer sy na toe gingen, ende hy 28 hieldt hem als of hy verder gaen soude.
| |
29
o Ende sy 29 dwongen hem, seggende, p Blijft met ons, want het is by den avont, ende de dagh is gedaelt. Ende hy gingh in, om met haer te blijven.
| |
30
Ende het geschiedde, als hy met haer aensat, nam hy het broot, ende 30 zegende het, ende als hy het 31 gebroken hadde gaf hy het haer.
| |
31
Ende hare oogen wierden geopent, ende sy kenden hem: ende hy 32 quam wech uyt haer gesichte.
| |
32
Ende sy seyden tot malkanderen, En was ons’ herte niet brandende in ons, als hy | |
| |
tot ons sprack op den wegh, ende als hy ons de Schriften 33 opende?
| |
33
Ende sy opstaende ter selver ure, keerden weder na Ierusalem, ende vonden de elve te samen vergadert, ende die met haer waren:
| |
34
34 Welcke seyden, De Heere is waerlick opgestaen, q ende is van Simon gesien.
| |
35
Ende sy vertelden het gene op den wegh [geschiet was,] ende hoe hy haer bekent was geworden in het breken des broots.
| |
36
r Ende als sy van dese dingen spraken, stondt Iesus selve in ’t midden van haer, ende seyde tot haer, Vrede zy u-lieden.
| |
37
Ende sy verschrickt ende seer bevreest geworden zijnde, meynden dat sy 35 eenen geest sagen.
| |
38
Ende hy seyde tot haer, Wat zijt ghy ontroert? ende waerom klimmen [sulcke] overleggingen in uwe herten?
| |
39
Siet mijne handen ende mijne voeten: 36 want ick ben ’t selve. Tast my aen, ende siet, want een geest en heeft geen vleesch ende beenen, gelijck ghy siet dat ick hebbe.
| |
40
Ende als hy dit seyde, toonde hy haer de handen ende de voeten.
| |
41
Ende doe sy het van blijdtschap noch niet en geloofden, ende haer verwonderden, seyde hy tot haer, s Hebt ghy hier yet 37 om te eten?
| |
42
Ende sy gaven hem een stuck van eenen gebraden visch, ende van honighraten.
| |
43
Ende hy nam het, ende 38 at het voor hare oogen. [kolom]
| |
44
Ende hy seyde tot haer, t Dit zijn de woorden, die ick tot u sprack, als ick noch 39 met u was, [namelick] dat het alles moest vervult worden, wat van my geschreven is in de wet Mosis, ende Propheten, ende Psalmen.
| |
45
Doe 40 opende hy haer verstant, op dat sy de Schriften verstonden:
| |
46
Ende seyde tot haer, v Alsoo is ’er geschreven, ende alsoo moest de Christus lijden, ende van den dooden opstaen ten derden dage:
| |
47
Ende in sijnen name gepredickt worden bekeeringe ende x vergevinge der sonden, onder alle volcken, y 41 beginnende van Ierusalem.
| |
48
Ende ghy zijt getuygen van dese dingen.
| |
49
z Ende siet ick sende de 42 belofte mijns vaders op u: a maer 43 blijft ghy in de stadt Ierusalem, tot dat ghy sult aengedaen zijn met 44 kracht 45 uyt de hooghte.
| |
50
b Ende hy leydde haer 46 buyten tot aen Bethanien, ende sijne handen opheffende zegende hy haer.
| |
51
c Ende het geschiedde als hyse zegende, dat hy van haer scheydde, ende wiert opgenomen in den hemel.
| |
52
Ende sy aenbaden hem, ende keerden weder na Ierusalem met groote blijdtschap.
| |
53
Ende sy waren alle tijt in den tempel, lovende ende 47 danckende Godt. Amen.
| |
Eynde des Heyligen Euangeliums, na [de beschrijvinge] LUCAE.
|
-
a
- Matth. 28.1. Marc. 16.1. Ioan. 20.1.
-
2
- Gr. der Sabbathen. Siet Matth. 28.1. Marc. 16.2.
-
3
- Siet hier van de aenteeckeninge op Marc. 16.2. Gr. diep in de morgenstont.
-
4
- Namel. andere vrouwen, van welcke siet nader vers 10.
-
6
- Dat is, Engelen in mans gedaenten. Siet Matth. 28.2. die maer van eenen verhaelt, om dat die het woort voerde.
-
7
- Gr. blicksemende, D. glinsterende gelijck de blicksem.
-
b
- Matth. 16.21. ende 17.22. ende 20.18. Marc. 8.31. ende 9.31. ende 10.33. Luce 9.22. ende 18.31.
-
8
- Waer van siet Matth. 16.21.
-
d
- Matth. 28.8. Marc. 16.10.
-
9
- Namelick, discipelen, die daer vergadert waren.
-
10
- Siet van dese Ioanna Luce 8.3.
-
11
- Namelick, des kleynen. siet Marc. cap. 15. vers 40.
-
12
- Ofte, raserije, sufferije.
-
13
- Namelick, met Ioannes. siet Ioan. cap. 20.3.
-
14
- Niet van de Apostelen, maer van de andere discipelen, gelijck blijckt vers 18. ende 33.
-
15
- Een stadie is hondert ende vijf en twintigh schreden, soo dat acht stadien maken een Italiaensche mijle, waer van drie ontrent een ure gaens zijn: soo dat sestigh stadien maken ontrent twee uren gaens ende een halve.
-
g
- Matth. 18.20. Luce 24.36.
-
16
- Dat is, wederhouden door Christi macht.
-
17
- Ofte, op dat sy hem niet en souden kennen.
-
h
- Luce 7.16. Ioan. 4.19. ende 6.14.
-
20
- Gr. een man, een Propheet.
-
21
- Gr. in de daet, ofte, in ’t werck, ende in het woort.
-
22
- Nam. die door vele wonderteeckenen sulcks van hem betuyghde.
-
23
- Namelick, dat sulcks met verwonderinge ende prijsen hoorde ende sagh.
-
24
- D. het Israëlitisch ofte Ioodsch volck.
-
25
- D. verlost soude hebben.
-
k
- Matth. 28.8. Marc. 16.10. Ioan. 20.18.
-
26
- D. van ons geselschap.
-
l
- Iesa. 50.6. ende 53.5. Philip. 2.7. Hebr. 12.2. 1.Petr. 1.11.
-
27
- Namelick, na ofte door sijn lijden, Hebr. 2.9. 1.Petr. cap. 1. vers 11.
-
m
- Genes. 3.15. ende 22.18. ende 26.4. ende 49.10. Deuter. 18.15.
-
n
- Psalm 132.11. Iesa. 7.14. ende 9.5. ende 40.10. Ierem. 23.5. ende 33.14. Ezech. 34.23. ende 37.25. Dan. 9.24. Mich. 7.20.
-
28
- Ofte, stelde hem soo aen: het welck sonder veynsinge geschiet is, om haer te beproeven: alsoo hy het selve gedaen soude hebben, ’t en ware dat sy hem met bidden gehouden hadden.
-
29
- Nam. met bidden ende aenhouden. Siet Genes. 33.11.
-
p
- Actor. 16.15. Hebr. 13.2.
-
30
- Namelick, door het gebedt, ende dancksegginge, 1.Timoth. cap. 4. versen 4, 5.
-
31
- Namelick, na de wijse der Ioden in het begin van hare maeltijden, welcker brooden soo gebacken waren, datse bequamelick gebroken konden worden, Actor. 2.46.
-
32
- Gr. hy wiert onschijnbaer van haer, Dat is, hy ontrock hem haestelick van haer gesichte.
-
33
- D. verklaerde, ofte, uytleyde.
-
34
- Namelick, elve, ende die by haer waren.
-
r
- Marc. 16.14. Ioan. 20.19. 1.Cor. 15.5.
-
35
- D. spoocksel. siet Matth. 14.26. Ofte, een Engel in menschelicke gedaente, Actor. 12.9.
-
36
- Of, dat ick het selve ben.
-
37
- Gr. eetlicks, of, eetbaer.
-
38
- Niet dat hy sulcks van nooden hadde, dewijle hy nu onsterflick geworden was: maer om haer te versekeren, dat hy het selve lichaem noch hadde. Siet Actor. 10.41.
-
t
- Matth. 16.21. ende 17.22. ende 20.18. Marc. 8.31. ende 9.31. ende 10.33. Luce 9.22. ende 18.31. ende 24.6.
-
39
- Dat is, openbaerlick ende geduerighlick met u verkeerde voor mijn doot.
-
40
- Namelick, door de verlichtinge sijns Heyligen Geests, Actor. c. 16. vers 14. 1.Cor. 2.13.
-
v
- Psalm 22.7. Actor. 17.3.
-
x
- Actor. 13.38. 1.Ioan. 2.12.
-
41
- Dewijle den Ioden voornamelick de Messias belooft was, Rom. 1.16. ende het Euangelium uyt Zion ende Ierusalem moeste uytgaen, Iesa. 2.3.
-
z
- Ioan. 14.26. ende 15.26. ende 16.7. Actor. 1.4.
-
42
- D. den Heyligen Geest, die ick u belooft hebbe van den Vader te sullen senden, Ioan. 14.16. ende 15.26. Actor. cap. 1. vers 4.
-
44
- Namelick, met den Heyligen Geest, Actor. 1.8.
-
45
- Dat is, uyt den hemel, Hebr. 1.3. Actor. 2.2.
-
46
- Siet hier van breeder Actor. 1.12.
-
c
- Marc. 16.19. Actor. 1.9.
|