13
39 Swijght 40 alle vleesch voor het aengesichte des HEEREN: want 41 hy is ontwaeckt 42 uyt sijne heylige wooninge.
|
-
1
- T.w. de Engel, die Christus was, in de gedaente eenes mans, als blijckt onder vers 3. ende boven 1. vers 8. Siet Ezech. 40. op vers 3. ende capp. 41. 42. Apoc. 11.1, 2.
-
2
- D. om te ordineeren hoe groot, wijt, en breet, dat Ierusalem wesen soude, het welck korts soude herbouwt worden. siet Ezra 6.3.
-
5
- T.w. van onder de myrten, daer hy gestaen hadde, Cap. 1. vers 8. om na by met my te spreken.
-
6
- T.w. een van die geschapene Engelen, die achter Christum stonden, Cap. 1. vers 8.
-
7
- Te weten, uyt den hoop der Engelen na de plaetse toe die hy meten soude.
-
8
- T.w. Christus de Heere.
-
9
- T.w. tot dien geschapenen Engel.
-
10
- De Propheet verstaet hemselven, die doe noch een jongh man was. Of een jongelingh is hier te seggen een dienstknecht, gelijck dan oock bedaeghde persoonen aldus genoemt worden, Exod. 33. vers 11. Num. 11.27. 1.Reg. c. 11. vers 28. 2.Reg. c. 4. vers 12. ende 19.6.
-
11
- D. sonder mueren, dewijle men de seer groote menighte der menschen met geen mueren en sal konnen omvangen nochte besluyten. Anders, Ierusalem sal de dorpen bewoonen, D. die van Ierusalem sullen van wegen menighte der menschen, oock in de dorpen haer moeten metter wooninge begeven. Doch men moet dit verstaen gesproken te zijn van de groote menighte der menschen, die in Christum gelooven, ende haer onder sijn geestelick Rijcke begeven souden, want haer de algemeene Kercke strecken soude door de gantsche werelt. siet Ies. 54. versen 1, 2, 3. ende 60. versen 4, 11.
-
12
- Vergel. Ier. 31. vers 27.
-
13
- D. ick salse alsoo beschutten, dat hare vyanden haer niet sullen konnen genaken, ende sooder yemant is diese soude willen aentasten, die sal als met vyer verteert ende vernielt worden. Vergel. Iesa. cap. 26. vers 1. ende 60. versen 18, 19. Ierem. 15.20. vergel. oock 2.Reg. 6.17. ende Psalm 125.2.
-
14
- D. ick sal haer tot eere ende heerlickheyt gereycken: Ick sal de burgers ende inwoonders dier stadt ofte gemeynte met vele ende groote weldaden vereeren, ende begenadigen.
-
15
- Of, Hey, hey, of, Ho, ho, ofte, O, ô. Alsoo oock vers 7.
-
16
- Eene aensprake aen de Ioden die noch in Babylonien bleven. De sin is, Verlaett haestelick het tegenwoordige perijckel, ende ’t gene dat de Babyloniers over het hooft is hangende, ende vervoeght u by Godes Gemeynte. Siet Iesa. cap. 48. op vers 20.
-
17
- D. uyt Babylonien, het welck den lande van Iuda tegen ’t Noorden lagh. Siet Ierem. 6. op vers 22. ende 16. op vers 15.
-
18
- Ofte, dewyle ick u-lieden (die als een vogelken in een kouwe zijt besloten geweest) nu uyt die Babylonische gevangenisse hebbe verlost, alsoo dat ghy in ’t vrije velt mooght reysen, ende trecken waer henen het u belieft. Of, gelijck ick u-lieden voor desen in de vier winden of gewesten der werelt verstroyt hebbe: Alsoo sal ick u oock weder versamelen ende by malkanderen brengen.
-
19
- D. soo wijt als de vier winden strecken. And. als de vier winden des hemels, ofte, in de vier winden. Vergel. Ezech. 17.21.
-
20
- De sin is, Verlaet Babel, ende vervoeght u tot de Kercke.
-
21
- D. na dat hy voorgenomen hadde u te vereerlicken door de verlossinge uyt Babel.
-
22
- Ofte tegen de Heydenen, T.w. tegen de Chaldeen ende andere uwe vyanden: Als of hy seyde, Dewijle Godt heeft begost sijne genade u-lieden te bewijsen, soo wil hy voortaen sulcks noch meer doen, daerom heeft hy my gesonden om u-lieden te beschermen voor ’t gewelt uwer vyanden, dat sy u niet en beschadigen noch op den wegh, noch te huys.
-
23
- T.w. des Heeren. De sin is, Die u-lieden beleedight, ofte schade aendoet, dat is soo veel als of hy den Heere selfs beschadighde, ’t welck hy wreken sal. siet Deut. 32. op vers 10. Psalm 17.8. ende Actor. 9.4.
-
25
- D. ick salse door mijne kracht te huys soecken ende kastijden.
-
26
- T.w. over, of, tegen de Heydenen, de Babyloniers, ende andre volckeren, die u berooft hebben.
-
27
- T.w. den Ioden, die sy gevangelick hebben gehouden gehadt, ende die haer te voren hebben moeten dienen, als hare arme onderdanen. Doch verstaet dit geestelicker wijse aldus, Dat de vyanden der Kercke Godes tot Christum bekeert zijnde, alles wat sy hebben, Christo sullen opofferen.
-
28
- Dit zijn noch al de woorden des Heeren Christi. Ende weten is hier te seggen, met der daet of by ervarentheyt bevinden.
-
29
- Hy wil seggen, Ghylieden sult weten ende verstaen, dat ick de Sone Godes ben, die tot u-lieden gesonden ben, om u-lieden dit nu te voren te verkondigen, ende ter bestemder tijt in het werck te stellen. Christus, als Middelaer, wort van sijnen Vader ten besten sijner Kercke gesonden.
-
30
- Dit spreeckt Christus tot de geloovige Ioden: Ende is dit de sin, als of Christus seyde, Ick en sal niet verschijnen in de schaduwen des Ouden Testaments, maer lichamelick, Ioan. cap 1. vers 14. Collos. 2.9. ende 1.Timoth. 3.16.
-
a
- Levit. 26.12. Ezech. 37.27. 2.Corinth. 6.16.
-
31
- Of, volckeren, ofte, natien. Het woort vele siet principalick op die tijden der predicatien der Apostelen. siet Iesa. 2.2, 3.
-
32
- T.w. ten dage der geestelicke verlossinge der Kercke door Christum, die door de lichamelicke verlossinge des Ioodschen volcks uyt de Babylonische gevangenisse is afgebeelt geworden.
-
33
- O Zion, ô mijn Gemeynte: Ick sal onder u woonen, prediken, ende mirakelen doen.
-
34
- D. ick, die de Sone Godes ben, van den Vader gesonden ben, om u-lieden dit te boodtschappen, ende om in ’t midden van u-lieden te woonen, op dat ghylieden met de Heydenen my toegevoeght zijnde, mijn volck zijt.
-
35
- T.w. de uytverkorene uyt het Ioodsche volck, de ware Ioden, die in Christum gelooven sullen.
-
36
- D. voor sijn eygen volck hebben en houden, ende als sijn eygendom beminnen ende bewaren. And. dan sal de Heere Iuda sijn erfdeel erffelick besitten. Siet Deuter. 32.9.
-
37
- Hebr. in het lant der heyligheyt. D. in het lant Canaan, afbeeldende de Kercke Godes.
-
38
- Siet bov. cap. 1. de aenteeck. op vers 17.
-
39
- Siet Habak. 2. op vers 20. Zephan. 1.7.
-
40
- Dat is, alle menschen. Siet Psalm 65. de aenteeck. op vers 3.
-
41
- D. hy heeft sijne Goddelicke macht geopenbaert door de verlossinge sijner kercke. And. als hy ontwaeckt sal zijn, Te weten, tot verlossinge sijnes volcks.
-
42
- Dat is, uyt den hemel. Siet Deuter. 26.15. ende Psalm 11. op vers 4.
|