| |
| |
| |
1 Lazarus is kranck tot Bethanien. 3 waerom de susters aen Christum senden. 7 die na Iudea gaet. 11 Lazarus sterft ondertusschen. 17 Ende Christus gaet na Bethanien om hem op te wecken. 20 alwaer hem Martha ontmoet, met welcke hy spreeckt van de opstandinge haers broeders, ende aller geloovigen. 28 ende daer na oock Maria. 35 Christus weent ende komt aen ’t graf. 39 vindt hem vier dagen begraven. 41 Bidt sijnen Vader, ende weckt hem op. 45 waer over vele in hem gelooven. 46 ende andere boodtschappen het den Overpriesters. 47 welcke daer over haren Raedt vergaderen. 50 waer Cajaphas onwetende propheteert van de vrucht des doots Christi. 53 ende besloten wort, dat men hem sal dooden. 54 maer ontwijckt na de stadt Ephraim. 55 Wort op het feest van Pascha gesocht. 57 ende de Overpriesters geven een gebodt uyt, dat men hem sal aenbrengen.
| |
1
ENde daer was een seker [man] kranck [genaemt] Lazarus, van Bethanien, uyt het vleck 1 Marie ende haers susters Marthe.
| |
2
a (Maria nu was de gene die den Heere 2 gesalft heeft met salve, ende sijne voeten afgedrooght heeft met haren hayre: welcker broeder Lazarus kranck was.)
| |
3
Sijne susters dan 3 sonden tot hem, seggende, Heere, siet, dien ghy lief hebt, is kranck.
| |
4
Ende Iesus [dat] hoorende seyde, Dese kranckheyt en is niet 4 tot der doot, b maer 5 ter heerlickheyt Godts: op dat de Sone Godts door 6 deselve 7 verheerlickt worde.
| |
5
Iesus nu hadde Martham, ende hare suster, ende Lazarum lief.
| |
6
Als hy dan gehoort hadde dat hy kranck was, doe bleef hy [noch] twee dagen in de plaetse daer hy was.
| |
7
Daer na seyde hy voorder tot de discipelen, Laet ons wederom 8 na Iudeam gaen.
| |
8
De discipelen seyden tot hem, Rabbi, c de Ioden hebben u 9 nu [onlanghs] gesocht te steenigen, ende gaet ghy wederom 10 derwaerts?
| |
9
Iesus antwoordde, Zijnder niet 11 twaelf uren 12 in den dagh? Indien yemant in den 13 dagh wandelt, soo en stoot hy hem niet: overmits hy het licht deser werelt siet:
| |
10
Maer indien yemant in der nacht wandelt, soo stoot hy hem: overmits het licht 14 in hem niet en is.
| |
11
Dit sprack hy: ende daer na seyde hy tot haer, Lazarus onse vrient d slaept: maer ick ga henen om hem uyt den slaep op te wecken.
| |
12
Sijne discipelen dan seyden, Heere indien hy slaept, soo sal hy 15 gesont worden.
| |
13
Doch Iesus hadde gesproken van sijne doot: maer sy meynden dat hy sprack van 16 de ruste des slaeps.
| |
14
Doe seyde dan Iesus tot haer vry uyt, Lazarus is gestorven:
| |
15
Ende ick ben blijde om uwent wille, dat ick daer niet geweest en ben, op dat ghy 17 gelooven meught: doch laet ons tot hem gaen.
| |
16
Thomas dan, genaemt 18 Didymus, seyde tot [sijne] medediscipelen, Laet ons oock gaen, op dat wy met 19 hem sterven.
| |
17
Iesus dan gekomen zijnde vondt dat hy nu vier dagen 20 in het graf geweest was.
| |
18
(Bethania nu was na by Ierusalem, ontrent vijftien 21 stadien van [daer])
| |
| |
| |
19
Ende vele uyt den 22 Ioden waren gekomen 23 tot Martham ende Mariam, op dat 24 sy haer vertroosten souden over haren broeder.
| |
20
Martha dan, als sy hoorde dat Iesus quam, gingh hem te gemoete: doch Maria 25 bleef in huys sitten.
| |
21
Soo seyde Martha dan tot Iesum, Heere waert ghy hier geweest, soo en ware mijn broeder 26 niet gestorven:
| |
22
Maer oock nu weet ick, dat 27 alles wat ghy van Godt begeeren sult, Godt u het geven sal.
| |
23
Iesus seyde tot haer, Uw’ broeder sal weder opstaen.
| |
24
Martha seyde tot hem, Ick weet dat hy opstaen sal 28 in de e opstandinge ten 29 laetsten dage.
| |
25
Iesus seyde tot haer, 30 f Ick ben de opstandinge ende het leven: g die in my gelooft sal 31 leven, al waer hy oock 32 gestorven:
| |
26
h Ende een yegelick die leeft, ende in my gelooft, sal 33 niet sterven inder eeuwigheyt. Gelooft ghy dat?
| |
27
Sy seyde tot hem, Ia Heere: i ick hebbe gelooft, dat ghy zijt de Christus de Sone Godts, die in de werelt komen soude.
| |
28
Ende dit geseght hebbende gingh sy henen, ende riep Mariam hare suster heymelick, seggende, De Meester is daer, ende hy roept u.
| |
29
Dese als sy [dat] hoorde, stont haestelick op, ende gingh tot hem.
| |
30
(Iesus nu en was noch in 34 ’t vleck niet gekomen: maer was in de plaetse, daer hem Martha te gemoet gekomen was)
| |
31
De Ioden dan die met haer in het huys waren, ende haer vertroosteden, siende Mariam dat sy haestelick opstont, ende uytgingh, volghden haer, seggende, Sy gaet na 35 het graf, op dat sy aldaer weene.
| |
32
Maria dan, als sy quam daer Iesus was, ende hem sagh, viel aen sijne voeten, seggende tot hem, Heere, indien ghy hier geweest waert, soo en ware mijn broeder niet gestorven.
| |
33
Iesus dan als hy haer sagh weenen, ende de Ioden die met haer quamen, [oock] weenen, wert hy 36 seer beweeght in den geest, ende 37 ontroerde hemselven.
| |
34
Ende seyde, Waer hebt ghy hem geleght? Sy seyden tot hem, Heere, komt ende siet het.
| |
| |
36
De Ioden dan seyden, Siet, hoe lief hy hem hadde.
| |
37
Ende sommige uyt haer seyden, En konde hy, l die de oogen des blinden geopent heeft, niet maken dat oock dese niet gestorven en ware?
| |
38
Iesus dan wederom in hemselven seer beweeght zijnde, quam tot het graf: ende het was een speloncke, ende eenen steen was 39 daer op geleght.
| |
39
Iesus seyde, Neemt den steen wech. Martha de suster des gestorvenen seyde tot hem, Heere, hy rieckt nu al, want hy heeft vier dagen 40 [aldaer gelegen.]
| |
40
Iesus seyde tot haer, Hebbe ick u niet geseght, dat, soo ghy gelooft, ghy 41 de heerlickheyt Godts sien sult?
| |
41
Sy namen dan den steen wech, daer de gestorvene 42 lagh. Ende Iesus hief de oogen opwaerts, ende 43 seyde, Vader, ick dancke u dat ghy my gehoort hebt.
| |
42
Doch ick wist dat ghy my altijt hoort: m maer om der schare wille, die rontom staet, hebbe ick [dit] geseght, op dat sy souden gelooven, dat ghy my gesonden hebt, [kolom]
| |
43
Ende als hy dit geseght hadde, riep hy met grooter stemme, Lazare komt uyt.
| |
44
Ende de gestorvene quam uyt, gebonden aen handen ende voeten met 44 grafdoecken, ende sijn aengesicht was omwonden n met eenen sweetdoeck. Iesus seyde tot haer, Ontbindt hem, ende laet hem henen gaen.
| |
45
Vele dan uyt de Ioden, die tot Mariam gekomen waren, ende aenschouwt hadden het gene Iesus gedaen hadde, geloofden in hem.
| |
46
Maer sommige van haer gingen tot de Pharizeen, ende seyden tot haer het gene Iesus gedaen hadde.
| |
47
o De Overpriesters dan ende de Pharizeen vergaderden 45 den Raet, ende seyden, p Wat sullen wy doen? want dese mensche doet vele teeckenen.
| |
48
Indien wy hem alsoo 46 laten [geworden,] sy sullen alle in hem gelooven, ende de Romeynen sullen 47 komen, ende wech nemen beyde 48 onse plaetse ende volck.
| |
49
Ende een uyt haer, [namelick] Cajaphas, die 49 des selven jaers Hoogepriester was, seyde tot haer, Ghy en verstaet niets:
| |
50
Noch ghy en overleght niet, q dat het ons nut is, 50 dat een mensche sterve voor het volck, ende het geheele volck niet verloren en ga.
| |
51
Ende dit seyde hy niet uyt hemselven: maer zijnde Hoogepriester des selven jaers propheteerde hy, dat Iesus sterven soude voor 51 het volck:
| |
52
Ende niet alleen voor dat volck, maer op dat hy oock 52 de kinderen Godts, die verstroyt waren, r tot 53 een soude vergaderen.
| |
53
Van dien dagh dan af 54 raetslaeghden sy te samen, dat sy hem dooden souden.
| |
54
Iesus dan en wandelde niet meer vrijelick onder de Ioden: maer gingh 55 van daer na het lant by de woestijne, na de stadt genaemt 56 Ephraim: ende verkeerde aldaer met sijne discipelen.
| |
55
Ende het 57 Pascha der Ioden was na by, ende vele uyt dat lant gingen op na Ierusalem voor het Pascha, op dat sy haer selven 58 reynighden.
| |
56
s Sy sochten dan Iesum, ende seyden onder malkanderen, staende in den tempel, Wat dunckt u? [Dunckt u] dat 59 hy niet komen en sal tot het feest?
| |
57
De Overpriesters nu ende de Pharizeen hadden een gebodt 60 gegeven, dat soo yemant wiste waer hy was, hy het soude te kennen geven, op dat sy hem mochten 61 vangen.
|
-
1
- D. daer Maria ende Martha woonden, Luce 10.38. Ioan. 12.1. Van de gelegentheyt deses vlecks siet vers 18.
-
a
- Matth. 26.6. Marc. 14.3. Luce 7.37. Ioan. 12.3.
-
2
- Siet hier van in het volgende Capittel, vers 3.
-
3
- Namelick, na Bethabara over den Iordaen, daer hy toen was. Siet Ioan. 10.40.
-
4
- Namelick, om daer in te blijven, Namel. tot den tijt der algemeyne opstandinge.
-
5
- Gr. voor de eere Godts.
-
6
- Namel. kranckheyt, gelijck het Griecks woort klaerlick uytwijst.
-
7
- Namel. als hy hem wederom van den dooden sal opwecken.
-
8
- Namelick, daer hy uytgeweken was, om dat de Ioden hem wilden steenigen, Ioan. 10.40.
-
c
- Ioan. 8.59. ende 10.31.
-
9
- Want het ontrent twee maenden geleden was.
-
10
- Namelick, om u daer in perijckel te begeven.
-
11
- Dit moet verstaen worden na de reeckeninge der Ioden, die de uren telden van den opgangh der sonne tot den nedergangh, ende deelden den dagh altijt af in twaelf uren. Siet oock Matth. 20.3.
-
13
-
Christus vergelijckt hier sijn leven by den dagh ende sijn sterven by den nacht, gelijck oock Ioan. 9. vers 4. ende wil daer mede seggen, dat gelijck de dagh sekere uren heeft, namelick soo lange het licht der werelt, D. de sonne schijnt, dat oock alsoo sijn leven op aerden een seker perck ofte tijt heeft van sijnen Vader gestelt, voor welcke de menschen hem niet en sullen het leven konnen benemen, ofte verhinderen de wercken sijns beroeps uyt te voeren. Maer als die tijt sal overstreken zijn, datse als dan macht sullen krijgen om hem te dooden.
-
14
- D. in sijne oogen niet en schijnt.
-
d
- Matth. 9.24. Marc. 5.39. Luce 8.52.
-
15
- Gr. behouden worden, D. dat is een goet teecken dat hy van de sieckte sal genesen.
-
16
- D. van den natuerlicken ende eygentlick genaemden slaep.
-
17
- D. in uw’ geloove door sijne opweckinge gesterckt worden.
-
18
- D. tweelingh, met welck Griecks woort het Hebreeusch woort Thomas uytgeleght wort, gelijck Cephas door het woort Petrus, Ioan. 1.43.
-
19
- Namel. Christo onsen Meester, dewijle hy immers hem in perijckel wil begeven. Siet vers 8.
-
20
- Gr. in ’t graf hadde, D. gelegen hadde.
-
21
- Een stadie houdt hondert ende vijf en twintigh schreden, ende vijftien stadien maken wat meer als een half ure gaens. siet Luce 24.13.
-
22
- Namel. die te Ierusalem ende daer ontrent, gelijck het voorgaende vers uytwijst, woonden.
-
23
- Gr. tot de vrouwen ontrent Martham ende Mariam zijnde.
-
26
- Dat is, ick vertrouwe dat ghy hem van sijne kranckheyt soudt genesen hebben.
-
27
- Namelick, selfs oock dat mijn broeder weder levendigh worde.
-
28
- D. in de algemeene opstandinge aller menschen.
-
e
- Dan. 12.2. Luce 14.14. Ioan. 5.29.
-
29
- Namelick, deser werelt.
-
30
- D. ick ben de autheur ende oorsake der opstandinge ende des levens.
-
f
- Ioan. 1.4. ende 5.24. ende 14.6.
-
g
- Ioan. 3.16, 36. ende 6.47. 1.Ioan. 5.10.
-
31
- D. sal tot den eeuwigen leven weder opgeweckt worden.
-
32
- Namel. na den lichame.
-
33
- Namelick, den eeuwigen ende tweeden doot, Apoc. 20.6.
-
i
- Matth. 16.16. Marc. 8.29. Luce 9.20. Ioan. 6.69.
-
34
- Namelick, van Bethanien.
-
35
- Namelick, dat buyten ’t vleck was, na de gewoonte der Ioden.
-
36
- Of, seer gestoort, in sijn gemoedt. siet oock vers 38.
-
37
- Nam. door medelijden ende droefheyt, Hebr. 4.15.
-
40
- Namel. in het graf, gelijck blijckt uyt het 17 vers. Gr. hy is vierdagigh.
-
41
- Dat is, de wonderbaerlicke opweckinge uwes broeders, waer door de kracht Godts gesien, ende sijne eere verbreydt wort.
-
43
-
Christus bidt sijnen Vader, niet om dat hy als Sone Godts de macht niet en soude hebben om doode te verwecken, Ioan. 5.21. maer om dat hy als Middelaer hem in het gebruyck deser macht den wille des Vaders hadde onderworpen, Phil. 2.7, 8. Hebr. 10.7.
-
44
- Of windelbanden, daer hy mede begraven was, na de gewoonte der Ioden, Ioan. 20.6, 7.
-
o
- Psalm 2.2. Matth. 26.3. Marc. 14.1. Luce 22.2. Actor. 4.27.
-
45
- Gr. Synedrion, van welcke siet Matth. 5.22.
-
47
- Namel. tegen ons als tegen rebelle.
-
48
- De stadt ende tempel van Ieruzalem uytroeijen.
-
49
- Het Hoogepriester-ampt wiert doen van de Romeynen vergeven voor sekeren tijt, somwijlen oock van jaer tot jaer, Luce 3. vers 2. Actor. 4. vers 6. tegen d’ordonnantie Godts. siet Numer. 35.28. Iosu. 20.6. Hebr. 7. vers 23.
-
50
- Hy verstont dit wel van den wereltlicken stant des Ioodschen volcks, maer Godt heeft sijne tonge alsoo gestiert, dat hy onwetende gepropheteert heeft van de vrucht des doots Christi, tot versoeninge ende behoudinge der uytverkorene kinderen Godts.
-
52
- D. de uytverkorene uyt alle volcken door de gantsche werelt, Apoc. 5.9.
-
53
- Nam. lichaem, kudde, ofte gemeynte, gelijck Ioan. 10. vers 16. Ephes. 2.14.
-
54
- D. besloten in haren raet.
-
55
- Nam. van Ierusalem, ende daer ontrent.
-
56
- And. Ephrem, welcke sommige meenen te wesen de stadt Ephraim ofte Ephron, daer van men leest 2.Chron. cap. 13. vers 19.
-
57
- Dit was het laetste Pascha, dat Christus gehouden heeft, in ’t welck hy gekruycight is.
-
58
- Namelick, volgens ’t bevel Godts, Numer. 9.6. ende 2.Chron. 30.15.
|