of helemaal niet aan hun buren, familieleden en ‘volks- en geloofsgenoten’ kunnen uitleggen. Die in het beste geval gerespecteerd worden maar daar houdt het ook op: hoe kan je nu zo naïef zijn te denken dat jullie grootmoedigheid en vergevingsgezindheid ook maar het minste effect zullen hebben op een conflict dat even oud is als de tijd die sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog verstreken is. Ook in 1919 liepen er idealisten rond met een gebroken geweer op hun jaskraag en in hun hart de diepe overtuiging dat er ‘nooit meer oorlog’ zou komen indien we de vijf seconden politieke moed konden opbrengen om ‘nee’ te zeggen tegen toekomstige demagogen en meesters van koude en hete oorlogen.
In Flanders' Fields zwegen na 11 november 1918 de wapens, en tussen de brede akkers zwijgen de doden, of wat er van hen rest, nog steeds.
Daar wringt het: we weten dat deze toen nog jonge mensen nog lang en enthousiast hadden kunnen spreken, zingen, fluisteren, verleiden, vloeken en protesteren. Maar die kans werd hen ongevraagd ontnomen, net zoals dit gebeurd is met de familieleden van Meytal, Maha en de andere leden van de Parents' Circle.
En je denkt: als zij, die tientallen miljoenen slachtoffers van de twee wereldoorlogen en al die oorlogen en conflicten ertussen en erna sinds 1918, het niet meer kunnen zeggen, wie zal het dan wél doen? Het zou politiek inderdaad naïef zijn te geloven dat de onvoorstelbare goede wil van deze getuigen, die ook een taaie levenswil is, het tij zal kunnen keren, zelfs indien ze hun hele straat of buurt zouden kunnen overtuigen. Zo werkt het natuurlijk niet. Maar zolang we nog niet door de robots en robocops van de Artificial Intelligence geregeerd en gecommandeerd worden, al lijkt het er soms al een beetje op, is er hoop. Hoop dat op termijn voldoende demagogen en oorlogsmeesters geneutraliseerd kunnen worden en er genoeg mensen zijn die beseffen dat we hen echt niet nodig hebben om ons te beschermen. Mensen die denken en vooral zeggen dat de argumenten van die heersers niet alleen immoreel zijn, maar ook zelfzuchtig, leugenachtig, verwrongen, onjuist en vooral gewoonweg dom zijn, hoe sluw en clever ze zichzelf ook wanen. De nucleaire fysicus Robert Oppenheimer had gelijk: het verraad bestaat er niet in dat je de vijand helpt, maar dat je, hoewel je echt beter wist, die domheid hebt laten betijen.