antiode/antipirrhema

Etym: Gr. anti = tegen; Gr. ôidé = gezang, lied; Gr. pirrhema = wat wordt gezegd.

De antiode is een onderdeel van de Griekse komedie als tegenhanger van de door het koor gezongen ode. In de komedie werd de dramatische illusie (vierdewand-fictie) doorbroken met een door de helft van het koor gezongen ode waarin de goden werden aangeroepen. Deze ode maakte deel uit van de parabasis die volgde op het eerste bedrijf (episode-1) waar het een min of meer komisch intermezzo vormde. De andere helft van het koor reageerde op de gezongen ode met een satirische of spottende antiode en als tegenhanger daarvan werd dan door het koor van de ode een antipirrhema gezongen, waarmee de parabasis werd afgesloten.

Lit: G.M. Sifakis, Parabasis and animal choruses: a contribution to the history of Attic comedy (1971) • Th. K. Hubbard, The mask of comedy: Aristophanes and the intertextual parabasis (1991) • Z.P. Biles, Aristophanes and the poetics of competition (2011).