woordenboek

De gebruikelijke benaming voor een boek dat de woorden van een taal inventariseert en de betekenis van die woorden omschrijft, zoals in het Middelnederlandsch woordenboek (1885-1952) van Verwijs en Verdam, het Woordenboek der Nederlandsche taal (1882-2001) en de ‘Van Dale’. De term is ook nog steeds in gebruik voor biografische woordenboeken (biografie). Ook een encyclopedie-1 of een lexicon wordt wel aangeduid als woordenboek, maar in deze betekenis raakt de term in onbruik. De invloedrijke 17^de-eeuwse encyclopedie van Louis Moréri heet Le grand dictionnaire historique (1674) en ook de bekendste van alle encyclopedieën heeft in de titel ‘woordenboek’: Encyclopédie ou dictionnaire raisonné (1751-1772). De 18^de-eeuwse Nederlandse encyclopedieën heten eveneens woordenboek, bijv. Het algemeen historisch, geographisch en genealogisch woordenboek (1724-1737) van A.G. Luïscius. Het lexicon van Ter Laan noemt zich Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid (1952²).

Lit: M. Philippa, 'De etymologie van "woordenboek" ' in Trefwoord (1993) 5, p. 11-13 • P.G.J. van Sterkenburg, Van woordenlijst tot woordenboek: geschiedenis van woordenboeken van het Nederlands (2011) • F. Guerard, Le dictionnaire, miroir du monde, mémoire des hommes, à l'épreuve de l'école (2014).