tritagonist

Etym: Gr. trit-agōnistès =  hij die op het toneel de derde rol vervult < tritos = derde; agōnistès = handelend persoon, debater.

Term voor een derde personage dat behoort tot de dramatis personae, oorspronkelijk gebruikt voor het toneel. De tritagonist werd door Sophocles in de 5^de eeuw als derde personage in het drama geïntroduceerd als veroorzaker van het conflict. Later werd de tritagonist een personage in een literair werk dat tussen de protagonist of hoofdpersoon en diens tegenspeler of antagonist in staat. Maar ook dan wordt de term vooral gebruikt voor een personage in het drama.

De tritagonist gaat steeds meer verschillende functies vervullen: hij blijft vaak de aanstichter van het conflict, maar kan ook werktuig zijn van één der partijen in een conflict of juist de bemiddelaar, en soms ook een rol spelen in verschillende functies. In Vondels toneelspel Lucifer (1654) bijv. speelt Rafaël als tritagonist de rol van bemiddelaar en verzoener.

Lit: B. Verhagen, Dramaturgie (1963²).