Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL Logo
DBNL Logo

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taal
    • Limburgse literatuur
    • Friese literatuur
    • Surinaamse literatuur
    • Zuid-Afrikaanse literatuur
  • Selecties
    • Onze kinderboeken
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • E-books
    • Publiek Domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Gebruiksvoorwaarden
    • Hergebruik
    • Disclaimer
    • Informatie voor rechthebbenden
  • Over DBNL
    • Over DBNL
    • Contact
    • Veelgestelde vragen
    • Privacy
    • Toegankelijkheid
Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (4,42 MB)

Lexicon van de poëzie (4,93 MB)

Lexicon van de retorica (1,60 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (3,58 MB)

Lexicon van literaire genres (13,26 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (15,36 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (2,33 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (19,90 MB)



Genre
sec - letterkunde

Subgenre
non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

 

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–anoniem Algemeen letterkundig lexicon

Vorige Volgende

willing suspension of disbelief

Etym: Eng. het bereidwillig opschorten van ongeloof.

Bekend begrip geïntroduceerd door S.T. Coleridge in hoofdstuk 14 van zijn Biographia litteraria (1817). Het benoemt een essentieel aspect van de esthetische illusie. De lezer of kijker aanvaardt om tijdelijk en gedeeltelijk abstractie te maken van het imaginaire, niet-reële karakter van het verhaal, en om zichzelf te verplaatsen in het hier-en-nu van de fictionele werkelijkheid: ‘ik besef dat het verhaal berust op verbeelding eerder dan op feitelijkheid, maar ben bereid om mijn on-geloof tijdelijk uit te schakelen om me in te leven in het verhaal’.

Het begrip speelt een belangrijke rol in het raakvlak van psychologie en literatuur. Tegenwoordig heeft m.n. de cognitief geïnspireerde narratologie veel aandacht voor de manier waarop de beleving van verhalen twee mentale realiteiten met elkaar verbindt: enerzijds, het rationele bewustzijn dat de tekst slechts een voorstelling is van een fictionele werkelijkheid; anderzijds, de suspension of disbelief die ervoor zorgt dat men de fictionele wereld waarneemt, begrijpt en als ‘echt’ beleeft ‘van binnenuit’.

In de leeservaring, zelfs van eenzelfde tekst, zijn beide houdingen samen aanwezig in variërende verhoudingen, mede afhankelijk van de gebruikte verteltechnieken. Vergelijk passages in een roman waarin de auctoriële vertelinstantie sterk op de voorgrond treedt of waarin zelfs metafictie voorkomt (effect: versterking van het ‘disbelief’), met andere passages waarin een meer personale vertelwijze de lezer uitnodigt de fictionele wereld te betreden met grotere empathie en soms zelfs gedeeltelijke identificatie met personages tot gevolg (effect: opheffen van het ‘disbelief’). Of, vergelijk, in het theater, de illusionistische vierdewand-fictie met de illusie-doorbrekende technieken van het episch drama.

Lit: A.J. Ferri, Willling suspension of disbelief: Poetic faith in film (2007) • M. Tomko, Beyond the willing suspension of disbelief: Poetic faith from Coleridge to Tolkien (2015) # E. Auyoung, When fiction feels real. Representation and the reading mind (2019).

wildwestroman zie western Wirkungsgeschichte

thematisch veld:

Begrippen uit de esthetica
Betrokkenheid versus afstandelijkheid

Lezers en receptie
Leeservaring en leeshouding

Literatuurtheoretische concepten en tekstinterpretatie
Lectuur: leeservaring en tekstuele effecten

Vorige Volgende